Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
miałuzyskaćszerokąautonomięnarodowąwramachTurcji.Daszna-
cyzebraniwErzurumodrzucilipropozycjęwykorzystaniaormiań-
skichoddziałówpartyzanckichwdziałaniachmilitarnychskierowa-
nychprzeciwkoRosji.Zadeklarowalinatomiastwypełnienieswojego
obowiązkuobywatelskiegopoprzezsłużbęwszeregacharmiiturec-
kiej
18
.
Takiestanowiskomogłowynikaćzprzekonaniadziałaczyormiań-
skichwTurcjioprzychylnościRosjiwobeckwestiiormiańskiej,na
comogływskazywaćwspomnianerosyjskieprojektyautonomiidla
OrmianwTurcji.Ponadtodasznacytureccywiedzieliosilnychpo-
stawachprorosyjskichreprezentowanychprzezOrmianzamieszka-
łychwRosji.Byłyonewzmacnianeprzezwspomnianepromiańskie
gestynamiestnikaKaukazuI.Woroncowa-Daszkowa
19
.
PrzedwybuchemIwojnyświatowejwśródludnościormiańskiej
KaukazuPołudniowegopojawiłosięprzekonanie,odpowiedniopod-
sycaneprzezwładzecarskie,iżRosjaprzystąpidowojnyprzeciwko
państwomcentralnym,m.in.wceluuwolnieniaOrmiantureckich
spodgroźbyujarzmieniaprzezTurków.Opróczliderówodłamuro-
syjskichdasznaków,takieprzekonanieprezentowałtakżeprzywódca
kościołaormiańskiegoKatholikosGrzegorzV,którywsierpniu1914
r.wlistachdoI.Woroncowa-DaszkowaicaraMikołajaIItwierdził,
iżOrmianietureccymogączućsiębezpiecznietylkowówczas,gdy
znajdąsiępodopiekąRosjiizostanąostatecznieuwolnieniodgroźby
jarzmatureckiego
20
.
PoprzystąpieniuRosjidoIwojnyświatowej,alejeszczeprzedwy-
stąpieniemmilitarnymTurcjiprzeciwkotemumocarstwu,wsierpniu
1914r.wTbilisi(Tyflisie)powołanoOrmiańskieBiuroNarodowe.
NajegoczelestanąłOrmianinAleksanderKhatisian,burmistrzTbili-
si.Zadaniembiuramiałabyćpomocmaterialnadlaormiańskichucie-
kinierówzterenówTurcjiiorganizacjaormiańskichformacjiochotni-
czych,którewalczyłybypostroniewojskrosyjskichprzeciwkoTur-
komwAnatolii.Władzecarskiepoparłytęinicjatywęiprzekazały
18
LesGrandesPuissances,L’EmpireOttomanetlesArméniensdanslesArchives
Françaises(1914-1918).RecueildeDocuments,éditéparA.Beylerian,Paris1983,
s.XXIV-XXV.
19
R.G.Suny,TheMakingoftheGeorgianNation,BloomingtonandIndianapolis
1994,s.171-172.
20
R.G.Hovannisian,Armenia,s.42-45.
22
