Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
terminnodniemieckiegoetnografaKlemma,któregoznałicytował”.
Kontynuującwywód,autorIstotykulturywyjaśnia,iżnKlemmużywałsłowa
Kultura(przezdużenK”)wswejksiążcez1843r.orazwwydaniuz1854r.
Wydajesię,żesłowotobyłowtymokresieszerokoużywanewNiemczech,
wjegonowoczesnymznaczeniu”.Wartopodkreślić,iżwsłownikuniemieckim
słowokulturapojawiłosięporazpierwszyjużw1793r.[Kroeber2002,s.153;
Beer2003,s.61].
ZdaniemA.L.Kroeberankulturajesttoprzyjętyzwyczajowosposób
działania,odczuwania,imyśleniawybranyprzezspołeczeństwospośród
nieskończonejliczbyiróżnorodnościmożliwychpotencjalniesposobówbycia”
[Kroeber2002,s.174in.].Badaczwyjaśniaomawianepojęcienatleczterech
właściwości.Popierwsze,kulturaniejestdziedziczona,leczjestprzekazywana
naskutekwzajemnegooddziaływanianasiebiecałychorganizmów.Podrugie,
szybkonabieracharakteruponadindywidualnegoianonimowego.Potrzecie,
występująwniejprawidłowościformy,styluiznaczenia.Poczwarte,kultura
obejmujedwojakiegorodzajuwartości:sformułowane(jaknp.moralność)lub
odczuwaneimpliciteprzezspołeczeństwo,którejestnośnikiemkultury(np.
zwyczaje)[Kroeber2002,s.135].Kilkalatpóźniejdodanazostaniepiąta
właściwość,amianowiciezmienność(plastyczność)kultury[Kroeber2002,
s.168].A.L.Kroeberchętniezajmujesięwswychpracachkwestiąwartości,
którepostrzegajakonieodłączny,jedenznajbardziejistotnychelementów
kultury.Zdaniembadaczawartościsązregułyponadosobowe,cooznacza,
nżejednostkawchłaniaowielewięcejwartościzzewnątrz,bezpośredniolub
pośredniozeswegospołeczeństwa,niżwytwarza.Wobectegowartościtworzą
sięwsposób,któryzwykłsięnazywaćgenezą‘kolektywną’lub‘masową’,(ł)
codotyczyzjawisktakichjakobyczaje,zasadymoralne,ideologia,moda
imowa”[Kroeber2002,s.166].Bezpoznaniawartościdanejkulturyniejest
możliwepoznanietendencjikulturowychanisposobuorganizacjikultury
[Kroeber2002,s.168].Jednocześnienależypamiętaćoswoistejprzepaści,jaka
istniejepomiędzywartościamiizachowaniemjednostek.Wartościstanowią
bowiempewienideał,doktóregodążyspołeczeństwo.Dlategoteżdeterminują
zachowanieludzijedyniewpewnymstopniu,niecałkowicie.Wartościidealne
i
rzeczywiste
zachowania
należy
zatem
postrzegać
jako
zjawiska
komplementarne,wprzeciwnymrazienpierwszeznichsamoprzezsię
pozbawionejesttreści,drugie-czynnikamotywującegoiorganizującego”
[Kroeber2002,s.177].
J.Habermasdefiniujekulturęjakozasóbwiedzy,zktóregoczerpią
uczestnicykomunikacjiwceluzaopatrzeniasięwinterpretacje[Habermas1981,
s.209].
ZdaniemJ.Szczepańskiegokulturastanowinogółwytworówdziałalności
ludzkiej,materialnychiniematerialnych,wartościiuznawanychsposobów
postępowania,zobiektywizowanychiprzyjętychwdowolnychzbiorowościach,
przekazywanychinnymzbiorowościominastępnympokoleniom”[Szczepański
1970,s.78].
P.Stögerwzaproponowanejprzezsiebiedefinicjikulturykładzienaciskna
jejprocesualnyrozwójoraznieświadomąmanifestację.Zdaniembadacza
kulturęnależypostrzegaćjakoprocesualniefunkcjonującą,rozwijającąsię
9
