Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
DanutaMusiał
Zamieszczonewtomietekstypokazują,żeniedasiędzisiajpisaćonkobietachceza-
rów”bezponownejlekturyprzekazówantycznychautorów.Weryfikacjiwymagabo-
wiemskodyfikowaneprzeztradycjęliterackąipowielanewznacznejmierzeprzez
historiografięwspółczesnąwyobrażenieorolikobietwżyciupublicznymRzymu.
Kluczowąsprawąjestzrozumieniestereotypówrządzącychnarracjamiantycznych
pisarzy,zwłaszczahistoryków,którzysąnaszyminajważniejszymiźródłamiporuszają-
cymitęproblematykę.Ofiaramitegostereotypusąniewątpliwieżonyprincepsów
zdynastiijulijsko-klaudyjskiej,awśródnichwnajgorszymświetleprzedstawianajest
WaleriaMessalina,trzeciażonaKlaudiusza.Wjejprzypadkuźródłasąwyjątkowo
zgodne.Tacyt,Swetoniusz,Juwenalis,KasjuszDio—wszyscyoniokreślalijąjako
kobietęonienasyconymseksualnymapetycie,któradlajegozaspokojeniagotowabyła
popełnićkażdązbrodnię;meretrixAugusta—tookreślenieJuwenalisaciąglewraca
wpublikacjach4.
Niemammożliwościwkrótkimartykuleodnieśćsiędocałejtradycjiantycznejdo-
tyczącejMessaliny,dlatego—traktującmójtekstjakowprowadzeniedoproblematyki
—chciałabymjedyniezasygnalizowaćkilkakwestiizwiązanychzpostrzeganiemroli
kobietwtradycjirzymskiejisposobem,wjakiTacytskonstruowałwRocznikachobraz
cesarzowej.
***
KobietawantycznymRzymiemogłabyćalbogodnąszacunkumatką,alboladacznicą.
TakimotozdaniemVirginieGirodrozpoczynawydanąniedawnowParyżuksiążkę
okobietachwantycznymRzymie5.Czyprzesadziła?Niekoniecznie.
Wliteraturzełacińskiejwyraźniedominująwłaśnietakiedwastereotypoweprzed-
stawieniapostacikobiecych—zjednejstronymatronae,azdrugiejmeretrices.Jedne
idrugiemajądoodegraniaściśleokreślonerolewnarracjachorzymskiejhistorii
irzymskimspołeczeństwie,któreodnajdujemywźródłach.Obydwapojęcia,poza
wszystkimiinnymiskojarzeniami,odnosząsiędostatususeksualnegokobiety.Matro-
nato,ogólnierzeczujmując,żonarzymskiegoobywatela.Jejreputacjazatembyłagwa-
rancjąlegalnościdzieciurodzonychwmałżeństwie.Wypełnienietegoobowiązku
wymagało,abykobietanależałatylkodojednegomężczyzny,dlategowcharakterysty-
kachidealnejżonywystępujątakiepojęcia,jaksanctitas(czystość)czygrauitas(god-
ność).Odwróceniemrolimatrony,jaktoujęłaNicoleBoëls-Janssen,jestmeretrix—
należącazdefinicjidowielumężczyzn6.Przepływmiędzytymikategoriamizagrażał
4IUV.:Sat.,6,118.Podstawoweomówienieświadectwantycznych:M.J.HIDALGODELAVEGA:La
imagende“lamala”emperatrizenelAltoImperio:Mesalina,meretrixAugusta.nGerión”2007,25,
s.395—409.
5V.GIROD:LesfemmesetlesexedanslaRomeantique.Paris2013.
6N.BOËLS-JANSSEN:nMatrona/meretrix”:duelouduo?Àproposdurôlesocialetreligieuxdesgrandes
catégoriesfémininesdansl’imaginaireromain.W:Varietatesfortunae:religionetmythologiedRome:
