Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wWarszawiewtymsamym,1766roku
28
.TrzylataźniejPeidererbył
obecnynaślubieReverdila,ożenionegoprzezkróla,jaktwierdziłKraus-
har,zkrólewskąkochanką(któradwatygodniewcześniej,4września,
urodziłasyna),MariannąKonstancjąLagenie(LaGéni)„LaPetite”29.
28Reverdila,jakolektoraisekretarza,poleciłkrólowinajprawdopodob-
niejposełnadzwyczajnykróladuńskiegowPolsce,ArmandFrançois-Louisde
MestraldeSaintSaphorin(bratMarcaLouisaReverdila,EliaszSalomonFranci-
szekReverdil,był„mentoremiradcąstanunadworzeChrystianaVII,duńskiego
(1766–1808)”.AleksanderKraushar,MarekReverdil,lektoribibliotekarzStanisława
Augusta(1765–1788),w:DwaszkicehistorycznezczasówStanisławaAugusta,t.I,
Warszawa1905,s.18).
29JeanFabrezwracauwagęnarozbieżnośćmiędzypamiętnikiemReverdila
(BN,BOZ,sygn.802;wypisyw:MarekLudwikRedevil,Mémoires,w:Biblioteka
StanisławaAugustanaZamkuWarszawskim.Dokumenty,oprac.JadwigaRudnicka,
„Archiwumliterackie”,t.XXVI,Wrocław1988)azachowanąkorespondencjąze
ZbioruPopielów(AGAD,ZPsygn.430),która„mniejobciążakrólaniżsłynny
pamiętnik[ReverdilaE.W.].„ZaistepiszeFabredośćosobliwybyłbytodla
Królasposóbnapozbyciesięmiłostekniskiegostanu,gdybyfaktyczniepodwakroć
wydałzaswegobibliotekarzakochanki,któremusięznudziły.Leczczynaprawdę
takbyło?Przynajmniejwkwestiipierwszegomałżeństwa[naktórymświadkiembył
przyszłygeneralnydyrektornaukwSzkoleRycerskiej,PeidererE.W.]wersja
podanawlistachtakdaleceodbiegaodwersjidziennika,żenależałobywybrać
jednązdwóchhipotez:albodziennikjestdziełemdoprowadzonegodoostatecz-
nościmitomanaco,znającReverdila,wydajesięcałkiemmożliwealboteż
listyprzedstawiająocjalnąwersjęstaranniezatuszowanejsprawy.Sądzącztreści
iszorstkiegotonu,wjakimsąutrzymane,listyraczejniekłamią:toReverdil,nie
zaśKról,uwiódłmłodąLagenieipodnieobecnośćjejopiekuna«zapomniałsiętak
daleceżzaokazja!iżparędnitemuprzyszedłnaświatowocpłcimęskiej
jegozażyłościzsiostrzenicą»”.Zob.JeanFabre,StanisławAugustiliteracifrancu-
scy,w:Odoświeceniadoromantyzmu:studiaiszkicezliteraturyikulturypolskiej,
wyd.KrystynaKasprzyk,Warszawa1995,s.46.AleksanderKrausharprzywołuje
takżefragmentzdziennikaReverdiladotyczącypomysłuz1781rokuumieszcze-
niasynajegodrugiejżony(ikróla?)wKorpusieKadetów:„Wowymtoczasie
żonamoja[chodzioFlorentynęDahlke-Reverdil]poprosiłakrólaopomieszczenie
45