Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
II.Człowiekteatru–JózefJarema
JanCybisprzysłałkiedyśwkrótkimliścieCzapskiemucztero-
wierszGoethegoponiemiecku(popolskubrzmitomniejwięcejDkto
wełzachnigdychlebaniejadł,ktoniewie,cotoznaczynocena
łożuspędzaćwudręczeniach,tennieznawas,niebiańskiemoce”).
ChciałemCipowiedzieć,bardzokochanaMakusiu,żewłaśnieWi-
toldwswoimDDante”oburzasię/Jakonmógł?!Potworne!Nik-
czemność!//litaniamąk,rejestrtortur/nadDmessage’m”BoskiejKo-
mediiDantego.Takjakbyinteresowałogowtymnadludzkimpoe-
macietylkoopowiadanieoPiekle.Inajbardziejgooburzyłnapisna
bramiepiekielnej:DPrzezemniedrogadosmętnejkrainy”itd.,napis
zakończony:DJeststworzonaprzezNajwyższąWszechmoc,Najwyż-
sząMądrośćiNajwyższąMiłość”.TegoWitold[nie]mógłwytrzy-
maćipowiedział,cowiedział.ALE,ALEWitoldniepojął,niechciał,
awłaściwienieumiałWEJŚĆ/dotejbramy,przezktórąwszedłDan-
te/.Chciałempowiedzieć,żetakwspaniałyRUCHMYŚLI,jakiposia-
dałWitold,możebezskrupułówodrzucaćrzeczy,którychnieobej-
muje.Amoże,abydostrzecwprzekrojachcodziennejrzeczywistości
to,coWitolddojrzałzobaczył–trzebazrezygnować/takjakucze-
nidzisiejsi/zpostulatuzobaczeniaWSZYSTKIEGO.Jednostronnego
sygnalizowaniaczęści/underground/,abywpyskdaćDdobrymchę-
ciom”pięknoduchów,którychuszlachetnianebajkiżadnejrzeczywi-
stościniedotyczą,aDoczesnośćchciałabyimwleźćweWieczność.
Witoldwiecznościąsięnieinteresował,botemuwielkiemuprekurso-
rowikontesta[to]rówdzisiejszychwydawałasiętasprawaWieczności
niemożliwa,Dniedozobaczenia”,czylinie-istniejąca/niedopojęcia/.
Zostałapanoramazabawyżycia,maski,robieniedobrejminydokiep-
skiejgry,które/ztalentemrzadkoprzenikliwejmyśli/zwielkąpasją
artystyipoety,notował,opisywał16.
Powyższyfragmentlistunapisanego14października1973
rokudoprzebywającejwParyżuMariiposłużydoDożywienia”
postacizEncyklopediiumarłych.Pierwszauwagadotyczyjęzy-
kaiformylistu.MimoiżobojeartyściMariaiJózefprzebywali
weFrancjiodponadtrzydziestulat,ichkorespondencjaprowa-
dzonajestwjęzykupolskim,jedyniepojedynczesformułowania
wtrącanesąwjęzykufrancuskim,włoskimlubangielskimifunk-
cjonująjakoinkrustacjatekstu,emocjonalnealbointelektualne
Dmakaronizmy”.Zpowyższegofragmentuwysnućmożnawie-
lewnioskówdotyczącychosobowościautora,stosunkudoświa-
16J.Jarema,ListydoMariiSperling1950-1974,Sanok2000,s.161.
