Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
CzęśćII.Świadomośćjęzykowa
Świadomośćjęzykowazatem–totakieużywaniejęzyka,zktó-
regoosobaposługującasięnimzdajesobiesprawę,nawetjeślibrak
jejjęzykoznawczegoprzygotowania.Niejesttochybajednakjeszcze
pełnawiedzawyraźna,októrejmówiJanMiodek2.
Przezświadomośćlingwistycznąproponujęnatomiastrozumieć
znajomośćzasadbudowyirozwojujęzykaorazregułdotyczącychpo-
sługiwaniasięnim.Chodzituzarównooznajomośćsystemu,normy,
jakinormyskodyfikowanej.Świadomościąlingwistycznąbędąsięwięc
charakteryzowaćprzedewszystkimzawodowijęzykoznawcyiwszyscy
ci,którzymająlingwistyczneprzygotowanie.Szerzeniekulturyjęzy-
kapolegałobywięcnaukazaniusamegofaktuistnieniajęzykaiposłu-
giwaniasięnimoraznauświadamianiuwspomnianychprawireguł.
Obejmowałobyzatemświadomośćjęzykowąi(wwiększymlubmniej-
szymzakresie)świadomośćlingwistyczną.
Trzebawyraźniepowiedzieć,żeświadomośćjęzykowawcale
niemusiiśćwparzezlingwistyczną,rozwijanienatomiasttejostatniej
powinnoniewątpliwieprzyczyniaćsiędorozwojuświadomościjęzy-
kowej.
Wyodrębnionymtutajpojęciomodpowiadałobyodróżnienie
działańnaukowychwdziedzinieteoriinormatywnejoddziałalno-
ścipraktyczno-popularyzatorskiej.Jestprzytymrzecząoczywistą,
żetaostatniamanacelunietylkozaspokojeniedoraźnychpotrzeb
użytkownikówjęzyka(np.przezodpowiedźnapytanieopopraw-
nośćlubniepoprawnośćposzczególnychform),lecztakżerozwijanie
ichświadomościlingwistycznej(wgJ.Miodka„szerzeniepełnejwiedzy
wyraźnej”).Namarginesietrzebawspomnieć,żewnaszychwarunkach
jeszczedoniedawnamożnabyłoobserwowaćpewienprzerostdzia-
łańpraktycznych.Działaniatewsądachużytkownikówpolszczyzny
niezawszesądzisiajocenianepozytywnie,czasamiichsensjestwręcz
negowany,cozapewnewynikazbrakuwiarywichskuteczność.Jed-
nakżeozainteresowaniukulturąjęzykaświadczypopularnośćwszel-
kichprzejawówtakiejdziałalności.
Zobserwacjipostawmoichsłuchaczywynikaprzedewszystkim
jednoogólnespostrzeżenie–sąoniwswoichwypowiedziachbardzo
rygorystyczni,domagająsięwyjaśnieńostatecznychikategorycznych
2J.Miodek,Kulturajęzykawteoriiipraktyce,Wrocław1983.
