Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JolantaMigdał
Poznań
SzESNASTOWIECzNIPISARzETWÓRCAMINAzW
1
zAKONNIKÓWORAzOKREśLEńFUNKCJIIGOdNOśCI
KOśCIELNyCHIzAKONNyCH
Piśmiennictwopolskiedo1500rokuzachowałosię,niestety,wograniczo-
nymzakresie.Nieznamyipewnienigdyniepoznamywszystkichnajstarszych
polskichtekstówitłumaczeń.Takaograniczonaliczbazachowanychzabytków
pozwoliłajednakstworzyćsłownikleksykistaropolskiejzapisanejdokońca
XVwieku,wzałożeniuzawierającycałośćpoświadczonegozapisamiówczes-
negosłownictwa.WtensposóbpowstałSłownikstaropolski,opublikowany
wlatach1953-2002podredakcjąStanisławaUrbańczyka(SStp)2.Wkolejnym
stuleciu,tzn.wwiekuXVI,nastąpiłszybkirozwójwszelakiegopiśmiennictwa
iliteratury.Wielkąrolęwtymprzyspieszeniuodegrałdruk,dziękiktóremumoż-
liwestałosiępowielanietekstówwwieluegzemplarzach(zob.Bajerowa1980).
Wzwiązkuzrozwojemnaukiiliteraturywyraźnierozrastasięwtymokresie
zasóbleksykalnypolszczyzny.Ztegopowoduniemożliwabyłaekscerpcjawszyst-
kichtekstów,którepowstaływtymstuleciu.Napotrzebysłownikaówczesnej
leksyki–SłownikapolszczyznyXVIwieku(SPXVI)–musiałwięcpowstaćod-
powiednioskonstruowanykanonźródeł,któryredakcjaSPXVIokreślawnastę-
pującysposób:
1
Zdajęsobiesprawę,żeinteresującemnienazwymogłyistniećinajprawdopodobniejfunkcjo-
nowaływpolszczyźnietakżewcześniej(niżzostałyudokumentowanezapisamiwtekstach).Wyda-
jemisię,żemimotychzastrzeżeńmożnamówićotwórcachnazwwodniesieniudotychpisarzy,
wktórychtekścieporazpierwszydananazwazostałapoświadczonawpiśmiennictwiepolskim.
2
CzłonkowiePracowniJęzykaStaropolskiegoPAN,wktórejtodziełopowstawało,informują:
nSłownikstaropolskiobejmujepolskiesłownictwoodczasównajstarszychażpor.1500zwyłączeniem
imionwłasnych[…].Sątowyrazyiwyrażeniaztekstówpolskichorazglosyztekstówłacińskich–
wydanedrukiemlubpozostającewrękopisach.Każdywyraz-hasło,jegoznaczeniaiformygrama-
tyczne,związkiskładnioweifrazeologicznesąobjaśnioneizilustrowanezlokalizowanymicytatami”
(zob.https://ijp.pan.pl/pl/struktura-organizacyjna/pracownia-jezyka-staropolskiego).Badaczesłow-
nictwastaropolskiegozdająsobiesprawęzkoniecznościuzupełnieniaSłownika.Pisząotymm.in.
WojciechRyszardRzepkaiBogdanWalczak(1994).PrzygotowywanysuplementdoSłownika
omawiaEwaDeptuchowa(2013).
