Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
AhmedSalahHashim
stanowiątrwałyproblempolityczny.Państwaiichprzywódcytwo-
rząsiłyzbrojne,bychroniłyoneichorazobywateli-zarównoprzed
wrogamizewnętrznymi,jakiwewnętrznymi.Jednocześniepaństwa
musząfunkcjonowaćzobawąprzedinstrumentamiprzemocy,któresa-
mestworzyłyinaktóreprzeznaczajądużeśrodkifinansowe.Wojskomo-
żestaćsięzagrożeniemdlapaństwaijegowładzy-niezależnieodsyste-
mupolitycznegowdanympaństwie.
WielubadaczypoświęcadużoenergiinastudiadotycząceIranu.
Historycy,politolodzyisocjologowiewykorzystująswojąwiedzę,bycho-
ciażwczęścizrozumiećlogikękierującąmonarchiąPahlawich,przełomo-
wąrewolucjęirańską1979rokuioczywiściekierunekdziałańIslamskiej
RepublikiIranu.Pomimotegokwestiaroli,jakąsiłyzbrojneodgrywają
wirańskiejpolityce,pozostawałapraktycznieniezbadana-szczególnie,
jeśliporównasięjązogromemdorobkuostatnichsześciudekadwzakresie
badaniarelacjicywilno-wojskowychwpaństwachGlobalnegoPołudnia,
naktóreskładająsięliczneiczęstoodmienneprzykłady,takiejakArgen-
tynaczyZimbabwe.
Irannigdyniedoświadczyłinterwencjiczyteżbezpośrednichrządów
wojskowych,copoIIwojnieświatowejwystępowałowwielupaństwach
rozwijającychsię.Pozostajeonwjaskrawymkontraściezeswoimisąsia-
dami-Turcją,PakistanemiIrakiem,gdzieestablishmentwojskowyco
jakiśczasinterweniował,częstokrwawo,wprocespolityczny.Dyskusja
natematroliwojskawrewolucjiislamskiej,awłaściwiejejbraku,jest
zauważalna1.Niewielubadaczydostrzegłojednakkoniecznośćodnie-
sieniasiędosocjopolitycznejroliirańskiegowojskawczasierewolucji.
Toniezwykłasprawa,biorącpoduwagęfakt,żesiłyzbrojneancienrégime
-to,cozrobiły,ito,czegoniezrobiły-byłykluczowymelementemre-
wolucjiijejostatecznegorozstrzygnięcia.Lenin,będącyarchetypem
rewolucji,powiedział,że„żadnarewolucjaludowaniemożetriumfować
bezpomocyczęściwojska,nabarkachktóregotrwastaryreżim”2.
Wowychrewolucyjnychrelacjach,anawetwpolitycewewnętrznej,
charakteryzującejsiętakimizawirowaniami,jakwojnaczywalkifrak-
cyjne,wojskoodgrywarolękluczową-byćmożeczęstofaktyczniejest
decydującąsiłą,wpływającąnarozstrzygnięcieprocesupolitycznego.
1Ciekawaanalizarelacjicywilno-wojskowychpodczasirańskiejrewolucjiznajdujesię
w:S.A.Arjomand,meTurbanfortheCrown:meIslamicRevolutioninIran,OxfordUni-
versityPress,NewYork1988,s.119-128.
2Cyt.za:A.J.Joes,FromtheBarrelofaGun:ArmiesandRevolution,Pergamon-Brassey’s,
McLean,VA1986,s.xi.
