Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
11
wiązkęzagadnieńfilozoficznychwynikającychzprzedstawionegotuschematu
wyjaśnianiadziałania1.
Probleminternalizmuwmetaetycemożnaby-wciążbardzoschematycznie
-dookreślićwnastępującysposób:posiadanieracjidziałaniapociągazasobąpo-
siadaniestosownejmotywacjidziałania2.Jesttologicznierównoważnetezie,że
brakmotywacjipociągazasobąbrakracji3.Zkoleieksternalizmmożnarozumieć
(natympoziomieogólności)jakotezęgłoszącą,żeniekiedywolnonampraw-
dziwiestwierdzić,żektośmaracjędziałania,nawetjeślinieuznajemy,żejeston
stosowniemotywowany.Jeślitakrozumiemyinternalizmieksternalizm,tomoże
miećondwie,skrajnieróżneinterpretacjefilozoficzne,aci,którzysięznimzga-
dzają,mogątorobićzzupełnieróżnychpowodów.
Kiedyktośuznajeinternalistycznątezęnracjapociągamotywację”
,toakcep-
tuje-aprzynajmniejtaksięwydajenapierwszyrzutoka-poglądbliskisokra-
tejskiemuintelektualizmowietycznemu,którygłosi,żeistnienieracjidziałania
(alboraczejakceptowaniejakiegośsądunatematracjidziałania),pociągazasobą
zgodnąztąracjąmotywację,bypostępowaćwokreślonysposób.Mówiącinaczej:
niedasięznaćdobra,niepragnącgourzeczywistnić.Ten,ktopoznałdobro(lub
tylkosądzi,żejepoznał)musibyćmotywowanyzgodniezjegonwytycznymi”i-
wnormalnychwarunkach-musiteżstosowniepostępować.
Kiedynatomiastktośakceptujelogicznierównoważnątezęgłoszącą,żebrak
motywacjipociągazasobąbrakracji,tomazapewnenamyślicośzupełnieinne-
1
SchemattenopierasięczęściowonakoncepcjiprzedstawionejprzezD.Davidsonawarty-
kuleActions,Reasons,andCauses,nTeJournalofPhilosophy”1963,t.60,nr23.Zastosowanie
tegoschematu(wniecozmienionejformie)możnaznaleźćnp.uT.NagelawksiążceTePossibility
ofAltruism,ClarendonPress,Oxford1970,atakżewniezliczonejliczbiepraczzakresumetaety-
ki.BardziejodległychwczasieźródełmożnasiędoszukiwaćoczywiściewEtycenikomachejskiej
(1139a)Arystotelesa(tłum.D.Gromska,w:tenże,Dzieławszystkie,t.V
,WydawnictwoNauko-
wePWN,Warszawa1996).Przedstawionytuszkictegoschematuwielezawdzięczaartykułowi
J.Broome’aMotivation,nTeoria”2009,t.75,wktórymmowajestonschemaciedziałaniaracjonal-
nego”
.Wniniejszejpracyniezajmujęsięnatomiastinternalizmemieksternalizmemwepistemo-
logii,wtejkwestiizob.:R.Ziemińska,Eksternalizmwewspółczesnejepistemologii,Wydawnictwo
NaukoweUniwersytetuSzczecińskiego,Szczecin2002.
2
Jeślipomiędzyracjąamotywacją-jakchcetegointernalizm-istniejezwiązekkonieczny,to
musionpolegaćnatym,żetonracjapociągamotywację”
,anieodwrotnie:nagruncieinternalizmu
istnieniemotywacjiwcaleniemusipociągaćistnieniaracji(czyliniewszystko,doczegojestem
motywowany,jestczymś,zaczymprzemawiajakakolwiekracjadziałania).
3
S.L.Hurley,ReasonandMotivation:TeWrongDistinction?,nAnalysis”2001,t.61,nr2.
Ztegoartykułupochodząteżdwaprzedstawionewtymakapiciemożliwesposobyrozumieniatezy
metaetycznegointernalizmu.Hurleyuważa,żetakskrajnieróżnemożliwościinterpretowaniainter-
nalizmuświadczą,żesampodziałinternalizm-eksternalizmnieoddajewieluważnychkwestiifilo-
zoficznych,bardziejfundamentalnymzaśpytaniemjestto,czynmetafizyczniepierwotne”sąracje,
czymotywacje.Zjejinterpretacjąikrytykąrozróżnienianainternalizmieksternalizmpolemizuje
S.Robertson,ReasonandMotivation–NotaWrongDistinction,nProceedingsoftheAristotelian
Society”2006,t.106,nr1.
