Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
nkonieczność”czynścisłyzwiązek”
,występującewpowyższejdefinicji.Będzieto
przedmiotemanalizwdalszejczęścitejpracy.Wtymmiejscuzwrócęuwagęna
czteryistotnekwestie,doktórychtakżebędęjeszczewielokrotniepowracał.
Popierwsze,związekpomiędzymotywacjąadziałaniemtakżejest-nagrun-
cieprzedstawianegotuschematu-wyjaśniający,tj.działanieświadomejestprzy-
czynowowyjaśnionedziękiposiadanymprzezpodmiotmotywacjom.Wprze-
ciwieństwiejednakdozwiązkupomiędzyracjąamotywacjązwiązekpomiędzy
motywacjąadziałaniemjestzwiązkiemprzygodnym(prawdziwestwierdzenie,że
ktośmajakąśmotywacjęlubjestwjakiśsposóbmotywowany,niemusioznaczać,
żeosobatafaktyczniepostępujezgodnieztąmotywacją).
Podrugie,stwierdzenie,żezwiązekracjidziałaniazmotywacjąjestzwiązkiem
koniecznym,jestpodwielomawzględamizbytogólne.Wedleniektórychkoncep-
cjiokreślanychjakointernalistycznetonietylesameracje,ileraczejsądynatemat
racjidodziałaniawiążąsięwsposóbkoniecznyzmotywacją.Oczywiściesądyte
mogąbyćfałszywe:mogęsądzić,żeistniejeracja,bymcośzrobił,podczasgdy
wrzeczywistościracjatanieistnieje.
Potrzecie,zazwyczajjesttak,żeistniejezarównowieleracjiprzemawiających
zadanymdziałaniem,jakiwieleracjiprzemawiającychprzeciwkoniemu(określa
sięjezazwyczajjakoracjeprotanto).To,cosiępowinnozrobićwdanejsytuacji,
wynikaznważenia”różnegorodzajuracjiprotanto.Racjeprzemawiającezada-
nymdziałaniemmogąwięczostaćprzeważoneprzezinneracje(to,czyistnieją
racjeabsolutne,którenigdyniesąprzeważaneprzezinneracje,zostawiambez
rozstrzygnięcia).Stwierdzenie,żektośpowiniencośzrobić,będziewięcwprzy-
jętejprzezemnieterminologiirównoważnestwierdzeniu,żetenktośmaprzewa-
żająceracje,bytozrobić.
Poczwarte,piszącoposiadaniumotywacjidodziałanianiemamnamyśliwy-
łącznietego,żektośobecniejestmotywowanydodziałania,ponieważwłaściwie
wszystkiestanowiskainternalistyczneodwołująsiędopotencjalnejczywarunko-
wejmotywacji.To,wjakisposóbnależyrozumiećtęnwarunkowość”motywacji,
będzieprzedmiotemmoichrozważańwrozdzialepierwszym.
Dokładniejszyobraztegoschematuwyjaśniającegodziałaniemógłbywięcwy-
glądaćnastępująco:istniejąracjeprzemawiającezadanymdziałaniemlubprze-
ciwkoniemuorazsądynatematracjidziałania.Racjete(lubsądynaichtemat)
są-wedlestanowiskinternalistycznych-konieczniezwiązanezposiadaniem
motywacji(częstojedyniewarunkowej),którawywołuje(niekiedy)todziałanie.
Oczywiścieschematowitemuwciążbardzodalekodojasności,alenatymetapie
rozważańjesttojegozaletą.Wewspółczesnejmetaetyceschemattenpróbowano
naniezliczonesposobyuzupełniaćorazdookreślać-iwłaśnieniektóreztych
próbbędąprzedmiotemniniejszejpracy.Spórmiędzyrozmaitegorodzajuinter-
nalizmamiaeksternalizmamimetaetycznymibędęwięcrozumiałjakorozległą
