Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Owartościach
15
orazzbiórinformacji,przekonań,wyobrażeń,związanychzreali-
zowanymprzezczłowiekasystememdziałańicelów,atakże
normyizasadyetyczneichdotyczące.
Wymienieniautorzykoncepcjiwartościróżnieformułują
założeniadotyczącesposobuistnieniawartości.Owestanowiska
ontologiczne,zajmowaneprzybudowaniukoncepcji,dzielisię
zazwyczajnastępująco(Oleś,1989;Matusewicz,1975):
•Stanowiskoobiektywistyczne.Wedługtegostanowiska
wartościistniejąobiektywnie,niezależnieodoperacjipodmioto-
wych,jakopewnerealnejakościrzeczybądźidee.
•Stanowiskosubiektywistyczne.Wartościmającharakter
subiektywny,ichistnieniewynikazodpowiednichzachowań
podmiotu–wiążesięzeświadomymprzeżywaniemwartości,
zwartościowaniem,zemocjonalnąreakcjąnacoślubzrezultatami
tegorodzajuzachowań.Stanowiskotopsychologowieprezentują
najczęściej.
•Stanowiskoemotywistyczne.Wedługtegopodejściawarto-
ścinieistnieją,natomiastempiryczniemożliwejestzaobser-
wowaniewartościowania–terminywartościujące(wtympo-
sługiwaniesiępojęciamitakimijakwartości)służądowyrażania
iwywoływaniapostawemocjonalnych.
Wieluautorówuważa,żeabyzrozumiećznaczeniewartości
dlajakichkolwiekzjawisknaturypsychologicznej,należyokreślić
własnezałożeniacodosposobuichistnienia.Założeniate
wpływająnastosowanemetodyisposobyinterpretacjiwyników
badańnadwartościamiiichsystemami(zob.Jałowiecki,1982;
Oleś,1989).Wtejksiążceproponujemymetodęstosunkowo
odpornąnazałożeniaontologicznedotycząceistotyifunk-
cjonowaniawartościnapłaszczyźniepsychologicznej.Taką
możliwośćzdaniemautoradajeprzyjęcieperspektywypoznaw-
czej,ponieważpoznawczakonceptualizacjawartościpozwala
obojętnieodnieśćsiędozałożeńontologicznychiuznaćjeza
przedmiotzainteresowańnaukowychwłaściwydlafilozofów,
etykówiteologów.
