Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
I.Wprowadzenieteoretyczne
Zaprzyjęciemperspektywypoznawczejwbadaniachnad
wartościamiprzemawiarównieżpraktykabadawczauznana
wliteraturzeprzedmiotu.Przykłademtakiegopozytywnego
eklektyzmuteoretycznegomogąbyćpraceOlesia(1989)iGasiula
(1987),wktórych,napłaszczyźniemetodologicznej,autorzy
integrująwłasnenaturalistyczneiobiektywistycznezałożenia
oontologiiwartościiichsystemówzpoznawcząmetodąich
pomiaru,jakąjestmetodazaproponowanaprzezM.Rokeacha.
Zprzytoczonychpracwynika,żenagruncieoperacjonalizacji
wartościiichsystemów,teoriaRokeachamacharakteruniwer-
salny,pomimosubiektywistycznegostanowiskategoautora,przy
czymuniwersalnośćtadotyczystronyformalnej,niekoniecznie
zaśsamejklasyfikacjipodwzględemtreściowym.
Dlametodyproponowanejwniniejszejpracyobojętnesą
sporyteoretyczneoliczbęwartościwyróżnianychwkoncepcji
Rokeacha(czywjakiegokolwiekinnejkoncepcji)iichuniwersal-
ność(zob.np.HomeriKahle,1988).Badaczmożeanalizować
treśćwartościiichsystemówzgodnieztąklasyfikacją,możeteż
tworzyćpodziaływłasne,dostosowanedopopulacjiikultury
badanejzbiorowości.
Wtejksiążcewartościrozumiemyprzedewszystkim,zgodnie
zkoncepcjąM.Rokeacha,jakotrwałeprzekonaniaosposobach
postępowanialubostatecznychcelachżyciowychpreferowanych
osobiścielubspołeczniewzględemprzeciwnychdonichsposobów
postępowaniaicelów(Rokeach,1973).Przekonaniatewykraczają
ponadpostawywobecobiektówisytuacjiistanowiąogólne
standardykierującezachowaniem,postawami,światopoglądem,
ocenami,porównaniamiwłasnejosobyzinnymiiwysiłkami
podejmowanymiwceluzmianyzachowańinnych.Stosunkowo
niewielkaliczbawartościkońcowych(ostatecznych)iinstrumen-
talnychpełninadrzędnąrolęwobecdużejliczbypostawiza-
chowań.Wartościkońcoweoznaczająpewneostatecznestany
egzystencjiludzkiej,takiejakmądrość,pokójnaświecielub
zbawienie,zaśinstrumentalnedotycząwłasnychcechwarun-
