Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Wprzeciwieństwiedomówwyróżniałysięcałkowitąfikcyjnością,atematy-
nawiązywałydoproblematykimitologiczno-historycznejietologicznej.
Wbadanychprzeznasźródłach,opróczwspomnianychkilkudeklamacji
Himeriusza,dysponujemyzbiorem51wpełnizachowanychdeklamacji
autorstwaLibaniusza10.Należywtymmiejscuzaznaczyć,żedekla-
macjeantiocheńskiegosofisty,jakcałygatunekmeletai,niosązesobą
szczególnetrudnościinterpretacyjne.Odokresuhellenistycznego
deklamacjecieszyłysięniesłabnącympowodzeniem,stanowiącważny
składniknietylkoretorycznegocurriculum,aleiówczesnejkultury.
Niebyłyjednaktylkoczystązabawąretoryczną,anitoymodelsofora-
tory11.Opróczswojejdydaktycznejużyteczności,byłytakże,używając
współczesnegosłownictwaaktywizującemetodępedagogiczną.Jak
stwierdziłL.Pernot,deklamacje,npoprzezstereotypyprzedstawiały
iprzekazywałyspołeczneimoralnewartościorazuprzedzeniadoty-
czącewięzimiędzybogatymabiednym,rodzicamiidziećmi,mężami
iżonami,dotyczącepolityki,wojny,stosunkówmiędzyludzkich,cha-
rakteryzującetyrana,dzielnegoczłowieka,mizantropa”12.Podmaską
fikcyjności,deklamacjepokazywałyrzeczywisteproblemy,zzalecenia-
mijakjetłumaczyćijakjerozwiązywać.
Trzeciagrupaźródeł,dotyczącatylkodorobkuLibaniusza,obej-
mujemodelowećwiczeniaszkolnezwaneprogymnasmata(πρo-
γυpVάσpoto)oraz,mającerównieżcharakterpomocynaukowejdla
uczniów,omówieniemówDemostenesa(tzw.ΎπoGἐσεictῶVλὁγωV
ΔηpoσGέVoυc),będącychwprowadzeniemwlekturęoracjisławnego
Ateńczyka13.ProgymnasmataLibaniuszazostałyzebraneiwydane
podjegoimieniemjużpośmiercisofisty,stądteżniektórez131teks-
tówkolekcjiuważanezanieautentyczne.Nazbiórtenskładają
10Libaniiopera,ed.R.Föerster,Bd.5-7,Leipzig1903-27;Niewszystkiedeklamacje
Libaniuszauważanezaautentyczne(np.Declam.15,16,18,20,23,34,51,40,43,49);
zob.B.Schouler,LatraditionhelléniquechezLibanios,t.1,Lille-Paris1984,s.27-34;
Libanius,ImaginarySpeeches:ASelectionofDeclamations,transl.byD.A.Russell,
London1996,s.8-15.
11D.A.Russell,GreekDeclamation,Cambridge1983,s.87.
12L.Pernot,RhetoricinAntiquity,Washington2005,s.157;zob.takżeR.A.Kaster,
ControllingReason:DeclamationinRhetoricalEducationatRome,(w:)Y.L.Too(ed.),
EducationinGreekandRomanAntiquity,Leiden2001,s.317-337.
13Libaniiopera,ed.R.Föerster,Bd.8,Leipzig1903-1927.
12