Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10|
Wstęp
powinnościwprzestrzenipublicznej2.Wobectegoniemapodstawdowyrażenia
sprzeciwuwobecstrukturyinstytucjonalnejpaństwaipanującegownimładu
organizacyjnego.
Szerokorozumianeuwarunkowaniakulturowetzw.płynnejnowoczesności,
przejawiającesięnietylkowartefaktachtechniki,alewzmiennychiczęstozawo-
alowanychkryteriachwartościowania,znaczącoróżnicująteraźniejszośćwodnie-
sieniudoprzeszłości.Atrybutywspółczesnościtowielość,złożoność,zmienność,
nieokreśloność,którekontrastujązatrybutamiprzeszłości,takimijakprzewidy-
walność,stałość,określoność,uniwersalność.Owarecentywistycznazmienność
generujewszechobecneryzyko,widocznezarównowprzestrzenipublicznej,jak
iprywatnej.Rzeczywistośćrozpatrywanajestnieprzezpryzmatutrwalonych
wkulturzekryteriówczytoetycznych,czytranscendentnych,leczjestswoistym
rachunkiemprawdopodobieństwa,wktórymryzykowystąpieniazdarzeńne-
gatywnych(zagrożeń)jestwysokie.Jednostkastajesięzindywidualizowanym
2
Platońskafilozofiaidealistycznazostałaprzeniesionanagruntpolityczny.Trwałośćpań-
stwawynikazesprzężeniawewnętrzniezintegrowanejjednostkiorazjejodbiciawprzestrzeni
politycznej.Wewnętrznąstrukturęczłowiekatworzątrzycnoty,odpowiadającetrzemczę-
ściomduszy:mądrość,męstwoiumiarkowanie.Triadycznyukładcnótobrazujezewnętrzną
strukturępaństwa,którątworzątrzywarstwyspołeczne:filozofowie,strażnicyirzemieślni-
cy.Wewnętrznyświatwartościodpowiadazewnętrznemusystemowispołecznemu,wktórym
każdyczłowiekzajmujeściśleokreślonąpozycjęipełniwyznaczonąfunkcję.Trwałośćpaństwa
wynikazpołączeniaczynnikówwewnętrznychizewnętrznych,zwieńczonychprzezcnotę
sprawiedliwości.OwąwyidealizowanąintegracjęgwarantującąstabilnośćPaństwa,Platon
przedstawiłwdialogupomiędzySokratesemiGlaukonem,wktórymtenpierwszystwierdza
następująco:n(ł)człowiekurządziłsobiegospodarstwowewnętrzne,jaksięnależy,panuje
samnadsobą,utrzymujewewłasnymwnętrzuład,jestdlasamegosiebieprzyjacielem;zhar-
monizowałswojetrzyczynnikiwewnętrzne,jakbytrzystrunydobrzewspółbrzmiące,naj-
niższą,najwyższąiśrodkową.(ł)Opanowanyizharmonizowanypostępujeteżtaksamo,
kiedycośrobi,czytogdymajątekzdobywa,czyowłasneciałodba,alboiwjakimśwystą-
pieniupublicznym(ł)”.Platon,Państwo,tłum.W.Witwicki,Wyd.Antyk,Kęty2003,
s.145–146.Zewnętrznieuwarunkowanypodziałrólspołecznychwsystemiekontrolowanym
przezwładzępolitycznąprzeważawtzw.państwiezamkniętym.Naturalnieideologiauzasad-
niającaprzewagęfunkcjikontrolnejsystemumożebyćznaczniezróżnicowana.Państwoprzej-
mujerolędecydentainiejakozawłaszczafaktycznąipotencjalnąprzestrzeńkształtowania
bezpieczeństwapersonalnego.Cechąpaństwazamkniętego,zdaniemKarlaR.Poppera,jest
konieczność,którąniektórzyfilozofowie,tacyjakG.W.F
.HegelczyF
.Engels,łączylizwol-
nością.Popperdokonałkrytykiheglowskiejtezy,głoszącej,żewolnośćjestuświadomieniem
konieczności:nfakt,żesocjologiawiedzyzachowaławłaśnietenprzesąd,pokazujewyraźnie,
żeniemażadnychbłyskawicznychmetoduwolnieniasięodnaszychideologii”.K.R.Popper,
Społeczeństwootwarteijegowrogowie,t.2,tłum.H.Krahelska,W.Jedlicki,PWN,Warszawa
2007,s.282.
