Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
EWASOLSKA
wpostaciokularówVR,procesorówholograficznychiaplikacjinaurzą-
dzeniamobilne,użytkowanychwmarketinguhandlowym,wprzemy-
ślerozrywki,turystyki,edukacji,anawetwmedycynieinterwencyjnej20
Inne,mniejoczywistewtympolu,referencjedotycząnp.symulacyjnych
metodbadawczych(metodologiasyntetyczna),atakżekategoriidzie-
łaotwartego(np.wwariancieliteraturycybernetycznejzotwartymko-
demźródłowym),któryprzypominarównieżokomputerowychgrach
zotwartymświatem.Trudnooprzećsięwobectegopokusie(re)konstru-
owaniaodpowiednichfiguracji,typuszachownicamędrcaBenDaher,
rzeczywistośćzhakowanaczyfllustrosprawcze”wfunkcjifltwórczegood-
bicia”3,choćnajbardziejadekwatnabyłabychybaair-history/airhistorio-
graphyjakometaforasymulacjiflświatahistorii”(wsensiedziejówijego
opisywania).Totakżeprzywołujesugerowanąwtytuleinnośćialterna-
tywność4wodniesieniudomożliwościzwiązanychzflrelacjamisyste-
matyzującymi”5,którenależąnieodzowniedokonstruktówkulturowych
(awięcidopewnejstrukturydługotrwałegodziedzictwacywilizacji).
Pojawiąsięzatemodniesieniadologikimodalnejbadającejmożliwości
wichwzajemnychrelacjach,aprzytymrozmaitekategoriezdziedziny
fantastykinaukowej(pętlaczasu,światyrównoległe),klasycznejmetafi-
zyki(światymożliwe,idee–wzorce)ifizykikwantowej(wieloświatEve-
reta–Deutscha,M-teorie).Wdziedziniehistoriografiinatomiastniechyb-
nieskierujemysięwstronęhistoriialternatywnychikontrfaktyczności.
Wtymmiejscunależałobyuzasadnićpotrzebęuwzględnieniani-
niejszegotematuwdyskursiemetodologicznym.Historiaalternatywna
maswojątradycjęistosowneusytuowaniewprzestrzenikulturowej,nie
budziłabyzatemwątpliwościjejanalizawramachpsychologiispołecz-
nej,antropologiikulturowejczybadańlingwistycznychiliteraturoznaw-
2Podążamytutropemtranshumanizmu,jeżelijednakwyrazten,podobniejaknazwy
flcyborg”iflsigularity”,brzmizbytfuturologicznie,bliżejaktualiówpowinienbyćobraz
użytkownikazaopatrzonegowurządzeniepoprawiającenp.funkcjepercepcyjneidostęp
doinformacji.Jesttokontekstmniejoczekiwany,zjakimtrzebabędziesięjednakzmie-
rzyćtakżewpolubadańhistorycznych,którychprzedmiotemtradycyjnierozumianym
jestczłowiekwczasie(wczasie,któryprzynosito,conowe).
3Zob.G.Steiner,Gramatykitworzenia,przeł.J.Łoziński,Poznań2004,s.25.
4Słownikowoalternatywęokreślasięjakoto,coinneodtego,cotradycyjne,oficjal-
ne,uznane,astanowiącewobectegokontrapozycjęwprowadzającązzasadysposobność
wyborumiędzyprzynajmniejdwiemamożliwościami.Zlogikizdańwartoprzywołaćtu
pojęciefunktoraprawdziwościowego(łącznikafllub”wzdaniuwspółrzędniezłożonym)
isumylogicznej(alternatywyzwykłej),któraspełniawarunekprawdziwości,kiedyjedno
zezdańjestprawdziwe.Takibowiemukładprzypomina,żekontrfaktyczność(relacjepo-
tencjalneiniezrealizowane)jestformąlogicznegomyślenia.
5U.Eco,Kombinatorykamożliwościanieuchronnośćśmierci,[w:]Podrugiejstronielustra
iinneeseje,przeł.J.Wajs,Warszawa2012,s.268.
