Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Drogadofilozofiiumysłu
1.2.2.Szkockirealizm
SzkockiduchownyThomasReid(1710-1796),jestpowszechnieuznawa-
nyzatwórcęszkockiegorealizmu-filozofiiumysłuznanejrównież
jakonfilozofiazdrowegorozsądku”lReidniezgadzałsięzpoglądami
brytyjskichempirystówzaprzeczającychrealnościbezpośredniej
wiedzyoprzedmiotachizdarzeniachlPisał:
Jeżeliwięczajmiemysiętymaktemnaszegoumysłu,którynazywamypercep-
cjązewnętrznegoprzedmiotuprzyużyciuzmysłu,toodnajdziemywnimtrzy
rzeczy:popierwsze,jakieśpojęcielubwyobrażeniespostrzeganegoprzedmiotu;
podrugie,silneinieodparteprzekonanieiwiaręwjegoaktualneistnienieoraz,
potrzecie,żetoprzekonanieiwiarabezpośrednie,awięcniewynikiem
rozumowania(Reid,1785,sl16)l
ReidbyłautoremksiążekopisującychpięćzmysłówlZdużądokład-
nościąprezentowałwnichsposobyichużywaniawceluzdobyciawiedzy
oświecielDwiezjegoksiążekopisywałyumysłwkontekściejegopo-
szczególnychwładzlTakataksonomiaumysłuzyskiwałanapopular-
nościidoprowadziładoukuciaterminunszkockapsychologiawładz
umysłowych”oraz-coszczególne-przyczyniłasiędolegitymizacjifre-
nologiidziękiprzyporządkowaniutychwładzdoposzczególnychobsza-
rówmózgulPrzeznastępnepółwiekuideeReidabyłyrozwijaneprzez
innychszkockichintelektualistów,zwłaszczaprzezDouglasaStewartal
WrazzeszkockąimigracjądoStanówZjednoczonychiKanady(wkoń-
cuXVIIIinapoczątkuXIXwl),ideeteprzedostałysięprzezAtlantyk,
zajmującmiejscefilozofiigłoszonejprzezLocke’aiBerkeleyalZpocząt-
kiemlat20lXIXwlszkockafilozofiazdominowaławięcamerykańskie
uniwersytetyl
Żywiącgłębokąwiaręwzmysłyorazprzekonanie,żedziękinimczło-
wiekbezpośredniopoznajeświatzewnętrzny,szkoccyfilozofowieufali
obserwacjilSzkockifilozofJamesMcCosh(1886,sl2)taktoopisał:n[wy-
korzystującobserwacjęwpsychologii]widzimy,jakumysłpracujeido-
strzegamyjegoróżnorodnestany(ł),stosujemyrównieżeksperyment
23