Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Drogadofilozofiiumysłu
Filozofiaumysłu,wykładananaamerykańskichuniwersytetach
wXIXwl,miałaswojekorzeniewsiedemnastowiecznejAnglii,wpra-
cachJohnaLocke’alDwieścielatpóźniejideetenadaldominowały,cho-
ciażwkrótcemiałysięwzbogacićoustaleniaszkockichrealistówl
Stworzylioniempirycznąnaukęumysłu,poszukującąodpowiedzina
wieletakichsamychpytań,jaksformułowaneprzeznowychekspery-
mentalistówlCowięcej,realiściprzygotowaligruntdlanowejpsycholo-
giiwprogramachuniwersyteckich(Fuchs,2000)l
1.2.1.Brytyjskiempiryzm
Wjednejznajważniejszychksiążekwhistoriipsychologii-AnEssay
ConcerningHumanUnderstanding(Rozważaniadotyczącerozumuludz-
kiego)-wydanejw1690rl,filozofJohnLocke(1632-1704)zaproponował
radykalkoncepcjęumysłujakotabularasa,czyliniezapisanakartal
Napisał:
Załóżmyzatem,żeumysłjest,jaktosięmówi,czystąkartą,niezapisaną
żadnymiznakami,żeniemaonidei;jaksiędochodzidotego,jezdoby-
wa?Skądtenogromnyzapasobrazów,niemalnieskończenieróżnorodnych,
któryminieustannieczynna,nieograniczonawyobraźnialudzkazapełniła
umysł?Skądbierzesięwumyślecałymateriałdlarozumuiwiedzy?Odpo-
wiadamnatojednymsłowem:zdoświadczenia;nanimopartajestcałanasza
wiedzaizniegoostateczniesięwyprowadzalNaszeobserwacjezwróconeku
zmysłowymrzeczomzewnętrznymczyteżkuwewnętrznymczynnościom
duchowym,którepostrzegamyiktóreprzedmiotemnaszejrefleksji-oto
cozaopatrujeumysłwcałymateriałmyślenialTakiedwaźródłapoznania,
zktórychpochodząwszystkieidee,jakiemamylubmożemymiećnatural-
nymsposobem(Locke,1849,sl75)6l
Lockezaprzeczaistnieniujakichkolwiekwrodzonychidei,włącznie
zprzekonaniem,żeludzieprzychodząnaświatzwrodzonąwiedzą
6Wydlpoll:JlLocke(1955)lRozważaniadotyczącerozumuludzkiego(przełl
BlGawecki)(tl1,sl119-120)lWarszawa:PWN(przyplredlnaukl)l
21