Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Postacihistorycznewperspektywiehistoriografiipraktykpamięci
47
postacihistorycznej.Przykłademdziałaniaopisanychmechanizmówkreowania
bohaterówhistorycznychiutrwalaniapamięcionichsą:TadeuszKościuszko,Jan
Kiliński,książęJózefPoniatowski,JanDąbrowski,EmiliaPlater,należącydopan-
teonuistotnegodlaPolakówwXIXw.Walkaowolnośćiosobistaofiaraotwo-
rzyłyimdrogędokanonupostaciwówczasżywoobecnychisilnieinspirujących.
Późniejszypanteonulegałczęściowymzmianomwrazztym,jakhistoryczność
postacibyłapolitycznieweryfikowana,aichlistaaktualizowana.Przywracanie
pamięciobohaterachzapomnianychnależydostałychformweryfikowaniaka-
nonu,czegoprzykłademsążołnierzepowstaniastyczniowegopo1926r.,żołnie-
rzeAKipowstaniawarszawskiegoporoku1990orazżołnierzepodziemianie-
podległościowegopo2015r.
Patrzącprzezpryzmatfunkcjonowaniapostacihistorycznychibohaterów
wróżnychwymiarachpublicznych,możnadostrzec,żeichwizerunekkształto-
wanyjestodlatprzezhistorięobecnąwpostaciinstytucjonalnej(szkoła,insty-
tucjepolityczneikulturalne)orazpozainstytucjonalnej(domrodzinny,społecz-
nośćlokalna,organizacjespołeczneistowarzyszenia,grupyrekonstrukcyjne).
Osobną,corazwiększąrolęupamiętniającąpostacihistoryczneodgrywająme-
diaupamiętniające,którychnośnikamisą:słowomówioneidrukowane,obraz,
przekazyartystyczneimuzyczneorazwszelkiemediacyfrowe.Zmediówtych
korzystająnarównychprawach,choćwzupełnieinnysposób,zarównopolitycy
itwórcyhistoriografii,jakiartyści,pisarzeoraznauczyciele.Opróczpolityki,
historiografiiisztukiedukacjajestbowiemnajszerszymspołeczniesposobem
kreowaniaorazutrwalaniapamięciopostaciachhistorycznychibohaterach.
Szkołanietylkowspółtworzyswoistykanonbohaterównarodowychiregional-
nych,aleprzedewszystkimjestmiejscemnieprzerwanej,zmieniającejsięwraz
zczasemhistorycznym,interpretacjiichroliwdziejach.
Losywielupostacihistorycznychibohaterówsążywymświadectwem
dwuuzupełniającychsięaspektówistotnychwprocesieichfunkcjonowania
wprzestrzenipublicznej:historiiipamięci.Historiarozumianajesttujako
efektkrytycznegobadaniawątkówbiograficznychikontekstuwydarzeńhisto-
rycznychwpostaciopracowaniahistoriograficznego.Zkoleipamięćodsyłado
wybranychobszarówżyciaspołecznego,sztukiiedukacji,zktórymizwiązane
sądawneiwspółczesnekulturypamięci,skupionenakonkretnychpostaciach
historycznych.Tensposóbujęcianawiązujedodwóchwspółczesnychnurtów
refleksjiobecnychwhistoriografii,awięcdodyskursubiograficznegoipamię-
ciowego.Ujęcieelementówbiografiibohatera,wpołączeniuzpraktykamijego
upamiętniania,wzbogacajakościowoportretpostaciiprzenosipunktcięż-
kościrefleksjihistoriograficznejnazjawiskazobszarukulturyhistorycznej.
Współczesnebiografiehistorycznepokazują,wjakisposóbdziękipostaciom
historycznymprzeszłośćmożebyćobecnawdanejteraźniejszości.
