Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Kallas,HistoriaustrojuPolski,Warszawa2005
ISBN83-01-14501-3,©byWNPWN2005
zaludnieniawynosiławKoronieok.20,awWielkimKsięstwieok.6osóbnakm2.
LudnośćetniczniepolskawRzeczypospolitejstanowiłaok.40%,aludnośćruska
ok.20%ogółumieszkańców.KilkanaścieprocentmieszkańcówRzeczypospolitej
stanowiliLitwini.WnastępnejkolejnościnależywymienićNiemców(ponad10%)
iŻydów(ponad5%ogółuludności).NaterenieRzeczypospolitejzamieszkiwali
jeszczem.in.Łotysze,OrmianieiSzkoci.WRzeczypospolitejwystępowało
takżezróżnicowaniespołeczne.Szlachtastanowiłaok.10%ogółuludności,co
odróżniałoPolskęodpozostałychpaństweuropejskich.NaMazowszuszlachta
stanowiłaaż20%ogółuludności.Najliczniejszymstanemspołecznymbylichłopi,
stanowiącyok.70%ludności.Jedynieponad10%ludnościtomieszczanie.
Splotwieluniekorzystnychokolicznościprzyczyniłsiędoubytkuludności
wXVIIw.,wszczególnościpowojnachszwedzkich.Wówczasnastąpiładepresja
demograficzna.Wedługróżnychszacunkówwtrzechdzielnicach,tj.Wielkopol-
sce,MałopolsceinaMazowszuzamieszkiwałowówczasod1,5do2,2mlnosób,
aliczbamieszkańcównakm2wynosiłaod10,5do15,5.
OddrugiejpołowyXVIIIw.nastąpiłwyraźnywzrostzaludnieniawPolsce.
Kolejnyizarazemodstaniprzekrójbadawczywokresieprzedupadkiempań-
stwadotyczyroku1791.JegopodstawęstanowiądaneFryderykaMoszyńskiego
przedstawionepodczasobradIzbyPoselskiej19kwietnia1790r.,copozostawa-
ludnośćw1791r.
łowzwiązkuzpracaminadnowymipodatkamiuchwalonymiprzezSejmWielki.
NaobszarzetrzechdzielnicWielkopolski,MałopolskiiMazowsza,ozmniejszo-
nejpowierzchni(dook.120tys.km2),zamieszkiwałowedługróżnychszacunków
od2,6do3,2mlnosób,aliczbamieszkańcównakm2wynosiła22,4do27,1.
NapodstawiewszechstronnychbadańIrenaGieysztorowaustaliłaprzypusz-
czalnyrozwójzaludnieniaobszaruobejmującegodzielnice:Wielkopolskę,Mało-
zmianyzaludnienia
polskęorazMazowszeprzedupadkiempaństwaw1795r.Zaludnieniewynosiło
wdobierozbiorów
od690tys.osóbwroku1000do4mlnwroku1790,aliczbamieszkańcówna
km2wynosiłaod4,8do27,522.
WwynikukolejnychrozbiorówPolskiwrazzezmniejszeniemsięterytorium
państwowegonastąpiłypoważnezmianystanuludnościowegokraju.Napodsta-
wieróżnychszacunkówludnośćRzeczypospolitejprzedIrozbioremwynosiłaod
11do14mlnosób.PoIrozbiorzezaludnieniePolskispadłoiwynosiłood6,6do
7,7mlnosób.PrzedIIrozbioremnastąpiłprzyrostludnościdook.8,8mlnosób.
NatomiastpoIIrozbiorzew1793r.ludnośćkrajuzmniejszyłasiędook.4mln
mieszkańców.
22Ibid.,s.543.
