Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
cyjną.Jednocześnieobejmującswoimzasięgiemterytoriumcałegopań-
stwa,odgrywałyrolęczynnikaunifikującego.ZnaczenieStatutówKazi-
mierzaWielkiegojakokodyfikacjipolegałowięcnazebraniuorazopra-
cowaniuwybranychprzepisówprawazwyczajowego.Szczególniewiele
znaczenie
przepisówprawazwyczajowegozawierałStatutwielkopolski.
unifikacyjneStatutów
ZnaczenieStatutówKazimierzaWielkiegojakozabieguunifikującego
KazimierzaWielkiego
polegałonarozciągnięciuichmocyobowiązującejnacałepaństwo.Spi-
sanieiujednolicenieprzepisówprawnychjużistniejących,licznych
zwłaszczawStatuciemałopolskim,miałoznaczenietwórcze,rozwijają-
opracowania
ceiuściślającenormyistniejące.
ustawodawstwa
RozwójStatutówKazimierzaWielkiegodoprowadziłdopojawienia
monarszego
sięwieluopracowańprzepisówprawnych.Zawierałyoneobowiązujące
przepisyustawodawstwamonarszegopochodzącezpóźniejszychcza-
sów.Najważniejszeznaczenieposiadałyzwody,czyliukładyiredakcje
statutówwielkopolskiegoimałopolskiego.
redakcjespisów
NajbardziejznanąredakcjątychzwodówbyływXVw.dygesta.Naich
prawamonarszego
treść,pozaprzepisamiznanymizestatutówmałopolskichiwielkopol-
skich,składałysiępoczątkowogłównieekstrawaganty.Byłytokrótkie
ustawywydanewXIVw.przezKazimierzaWielkiegoorazwpóźniejszym
ekstrawaganty,
okresieprzezjegonastępców.Ekstrawagantypołączonebyłyczęstoze
ustawymonarsze
statutami.Następniedoredakcjistatutówdodawanowformiewskazó-
weksądowychprejudykatyorazpetyta.
Prejudykatybyłyopisamisytuacjiprawnych,sformułowanychwpo-
stacikazusów.Podawałyonestanfaktycznyzfikcyjnymiimionamistron
prejudykaty
orazwyrok,jakiwopisywanymprzypadkuwinienbyćwydany.Zaczętoje
sporządzaćwkancelariikrólewskiejjużwczasachKazimierzaWielkiego.
Weszłyonewskładjegoustawodawstwa.
Petytazkoleibyłyprojektaminormprawnychjeszczeniewpełni
petyta
sformułowanymi,którewkancelariimonarszejdołączonodospisupraw
jużpośmierciKazimierzaWielkiego.
Ustawamikrólewskimibyłytakżeedykty.Byłyonezwiązanezrozwo-
jemdziałalnościprawodawczejwładcówjakapojawiłasięwokresieroz-
edykty
biciadzielnicowego,zwłaszczanawiecachrycerskich.Dotyczyłyone
wtymokresiesprawzarządupaństwowego.Wdalszymrozwojudziałal-
nościprawodawczejwładcówedyktywydawanowsprawachwyznanio-
wychiwojskowych.Wtymsensiepozostaływsferzedziałalnościprawo-
dekrety
dawczejwładcówjakoczęśćichprerogatyw.
Innezustawkrólewskich,dekrety,byłyaktamiprawnymidotyczący-
ordynacje
mihandluiceł.Zkoleiordynacjestanowiłyustawymonarsze,poświęco-
neorganizacjiżupsolnych.Artykułynatomiast,jakoustawykrólewskie,
artykuły
byływydawaneprzezkrólawsprawachszczegółowych,kiedychodziło
osprostowanieaktuprawnegolubjegoudoskonalenie.
Ostatnimrodzajemustawkrólewskichbyłyuniwersały,którenabrały
uniwersały
naznaczeniudopierowpóźniejszychczasach.Wydawanieuniwersałów
56