Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Freuda,Junga,AdleraczyWilhelmaStekla,anastępniesformułowa-
ływłasnewersjepsychologiidynamicznej.Sporerozmiarytegoroz-
działunieświadcząoprzyznawaniupsychoanaliziespecjalnegomiej-
scawkształtowaniurodzimejmyślipsychologicznej–bowiemłatwiej
znaleźćdowodynatezęprzeciwną(Dobroczyński,Marcinów,2018b)–
leczotym,żewdyskusjachdotyczącychfreudyzmubrałoudziałwie-
luznaczącychpsychologówipsychiatrów,którychdorobekniezostał
dokładnieomówionywpoprzednichrozdziałach.Przedstawiamyzatem
szerzejnietylkosylwetkizwolennikówisympatykówpsychoanalizy
(m.in.TadeuszBilikiewicz,MaurycyBornsztajn,StefanBorowiecki,
GustawBychowski,LudwikJekels,HelenaKatzówna,JózefMirski,Ro-
manMarkuszewicz,JanNelken,AdamWizel),lecztakżejejkrytyków
ikomentatorów(TadeuszJaroszyński,AntoniFeliksMikulski)oraztych,
którzyzaczynaliodpsychoanalizy,alepotempodążyliwinnychkierun-
kach(LudwikaKarpińska,WacławRadecki)lubpsychoanaliząinereso-
walisięUpoamatorsku”,namarginesieswojejgłównejaktywności(np.
NataliaZandowa).Fascynującyproceszakorzenianiasiępsychoanalizy
naziemiachpolskichnatrafiłjednaknaróżneutrudnienia,ażwreszcie
zostałbrutalnieprzerwanyprzezdrugąwojnęświatową.Animatorzy
polskiejpsychoanalizybyliprzeważniepochodzeniażydowskiego:nie-
którzyznichwyemigrowali,większośćzostaławymordowanaprzezna-
zistów,apułkownikJanWładysławNelkenzginąłwKatyniu.Zagranicą
wieluznichprzysłużyłosięruchowipsychoanalitycznemu,zyskując
zasłużoneuznanieimiędzynarodowąsławę.
Nazakończeniewyrażamynadzieję,żewprowadzonekorektyiuzu-
pełnieniaznaczącopodniosłyjakośćksiążki,onazaśsama,wnowejposta-
ci,przyczynisiędowyrobienialubwskrzeszeniaUzanikłegounaszupeł-
nieprawiepoczuciaciągłościcywilizacyjnej”–nadczymubolewałponad
stolattemuStanisławBrzozowski(1904,s.5).AprzecieżUwszystkie
pracedladobraogółudokonywane,sątylkodalszymciągiempracpo-
koleńpoprzedzającychiprzygotowaniemdopracytych,comająnadejść
dopiero”(Brzozowski,1904,s.4).Świadomośćcywilizacyjnejciągłości
uczyszacunkunietylkododokonańrodzimychpsychologówopisanych
wtejksiążce,lecztakżedodorobkupsychologówwspółczesnych.Jeżeli
studiowaniedziejówpolskiejmyślipsychologicznejmiałobyprzynieść
tylkotakąkorzyść,totentrudjestgodzienpodjęcia.
