Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
54
Rozdział2.Monarchiapiastowska(966-1370)
Byliczłonkamiradyksiążęcejikrólewskiejoraznajbliższymiwspółpracow-
nikamimonarchylSzczególnąpozycjęzajmowalitakżeopaciklasztorów
orazczłonkowiekapitułdiecezjalnych-tzwlkanonicylPrzynależnośćdo
stanuduchownegonieopierałasięnaurodzeniu,lecznakooptacjilPrawa
stanuduchownegonabywałosiępoprzezuzyskanieświęceń,czyliformal-
negodopuszczeniadofunkcjikapłańskichprzezbiskupalAbynależećdo
stanuduchownego,wystarczałytzwlniższeświęcenial
świadczenia
narzeczKościoła
najstarszeosady
miejskie
miastanaprawie
polskim
miastanaprawie
niemieckim
Wstosunkachwzajemnychduchownipodlegaliprawukanonicznemu
iwładzykościelnejlPrzezwładzęświeckąmoglibyćsądzenitylkozazgodą
przełożonychkościelnychlDuchowieństwuprzysługiwałoprawowłas-
nościziemskiej,wtymtakżedozwierzchnictwafeudalnegonadludno-
ściąpoddanąlDobraduchownekorzystałyzimmunitetuekonomicznego
itymsamymbyłyzwolnioneodponoszeniaciężarówfiskalnychnarzecz
skarbukrólewskiegolSamiduchownibylizwolnieniodobowiązkusłużby
wojskowej,zwyjątkiemposiadaczydóbrrycerskichlWtymprzypadku
obowiązanibyliodbywaćsłużbęwpospolitymruszeniuzapośrednictwem
zastępcylogółludnościponosiłnarzeczKościołakatolickiegowieleróż-
nychciężarówfinansowychlNajistotniejszywymiarmiaładziesięcina,czyli
obowiązekświadczeniadziesiątejczęścipłodówrolnychnarzeczbiskupa
lubproboszczalChłopipłacilitzwldziesięcinęsnopowąwzbożu,zaśry-
cerstwoimieszczaniedziesięcinępieniężnąlZnaczneprzychodymajątkowe
duchowieństwawprzeważającejczęścipożytkowanebyłynacelekulture-
ligijnegoidziałalnośćcharytatywnąlKościółwPolscebyłteżnajwiększym
mecenasemsztuki,czegoświadectwemsąistniejącedodziśkościołyiinne
budowlesakralnel
StanmieszczańskilPowstaniestanumieszczańskiegobyłonastępstwemza-
kładanianaziemiachpolskichmiast,czyliosadozwartejzabudowie,wśre-
dniowieczuzregułyotoczonychmuremobronnym,zamieszkanychprzez
ludnośćtrudniącąsięrzemiosłemihandlemlNajstarszeosadymiejskie
wPolscepowstawaływokółgrodówjeszczewczasachprzedhistorycznychl
Dotakichmiastnależałymlinl:Gniezno,Poznań,Kraków,Wrocław,Gdańsk
iinnegłównegrodypolskielWXIIIwieku,wzwiązkuzrozwojemgospo-
darkitowarowej,powstawałyliczneosadytargowe,którekorzystałyztzwl
miruksiążęcego,czylispecjalnejochronygwarantowanejprzezksięcia,oraz
posiadaływłasnegosędziegotargowegolosadytargoweobdarzoneprzywi-
lejemksiążęcymbyłytotzwlmiastanaprawiepolskimlPowstawaniemiast
naziemiachpolskichnawiększąskalęzwiązanejednakbyłozlokacjąmiast
naprawieniemieckim,którapolegałananadawaniuistniejącymlubnowo
tworzonymosadommiejskimnowychformorganizacyjno-prawnychrecy-
powanychzNiemiec,czylitzwlprawaniemieckiego(iusTeutonicum)lNa
Śląsku,wMałopolsceiWielkopolscebyłotoprawowzorowanenaprawie
miastaMagdeburga,stądteżnazywanojeprawemmagdeburskimlNaPo-
