Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Literaturaokresuarchaicznego
(IX–VIw.p.n.e.)
25
TąsiłąjestZeus,władcaOlimpu.Toteżwpierwszychdziesięciuwierszachsławipoeta
jegomocisprawiedliwośćitylkoodniegospodziewasiępomocy.Wstęptenwiążesię
bardzościślezmyśląprzewodniącałegoutworu,żeostatecznasprawiedliwośćznajdu-
jesięwrękachZeusa.PoinwokacjidoZeusazwracasięHezjoddoPersesa.Wyjaśnia
mu,żenaziemiistniejądwarodzajewalki:walkadobraipożyteczna,skłaniającalu-
dzidowspółzawodnictwawuczciwej,intensywnejpracy,iwalkazła,sprowadzająca
ichzesłusznejdrogipostępowaniaipowodującanieszczęściaiwojny.Złąwalkęwy-
brałPerses,kiedy,niechcącpracować,przekupiłsędziów,byuzyskaćkorzystnydla
siebiewyrok,anastępniezagroziłHezjodowinowymprocesem,pragnącznowuod-
nieśćdlasiebiekorzyścizkrzywdądlabrata.Hezjodpragniesprowadzićbratazdro-
gizłejwalkinadrogęwspółzawodnictwawpracyprowadzącejdodobrobytu.Praca
stałasiębowiemudziałemkażdegoczłowiekaodczasu,kiedyPrometeuszodważyłsię
oszukaćZeusa.PotychwywodachnastępujemitoPrometeuszu.Maonwykazać,że
ZeuszajedenwystępnyczynPrometeuszaukarałcałąludzkość,dlaPersesazaśinie-
sprawiedliwychsędziówmabyćostrzeżeniem,żeZeusaniemożnaoszukać,aniespra-
wiedliwywyrokpociągniezasobąkaręwymierzonąprzezboga.
WykazaniupotęgiZeusaijegosprawiedliwościsłużyrównieżnastępującypomicie
oPrometeuszuipierwszejkobieciePandorzemitopięciuwiekachludzkości.Zeuska-
rzepokolenialudzi,gdyżnatozasługujązpowoduswychwystępków.Wujęciupoety
każdywieknastępnygorszyjestodpoprzedniego;najgorszyjestpiąty–żelazny,gdy
światopuszcząWstydiSumienie.PrzyczynętakiegostanurzeczywidziHezjodwstop-
niowymupadkumoralnościludzi.Dlatego
nawołujedokierowaniasięsprawiedliwo-
Pośróddobrychrad,jakichudzielaHezjod,sąteż
ściąwżyciupaństwowymiprywatnym,
wskazówkidotyczącemałżeństwa.
atakżedowytężonejpracy,zwłaszczana
roli,onabowiemzapewniaczłowiekowi
Wporętedymaszżonęwprowadzićdoswegodomu,
kiedycijużniewielebrakujedolattrzydziestu
dobrobyt.PodejmującwPracachidniach
alboniewielemaszwięcej–toporajestnaożenek;
walkęzbratem,podejmujepoetawalkę
żonadojrzałaodczterechlat,wpiątymzamężna.
takżezniesprawiedliwymisędziami.Pro-
Żeńsięzpanną,byśmógłnauczyćjądobrych
wadzijąjednakbardzoostrożnie,najpierw
zwyczajów;
przypomocywspomnianychmitów,które
Takąnajlepiejbierz,comieszkabliskociebie;
Dobrzesięrozejrzyjinieżeńsięnaśmiechsąsiadom.
wykazują,żenadwładząziemskąistnieje
Bomężczyznaniczyskaćniemożelepszegoniżżonę
wyższawładzadbającegoosprawiedliwość
Dobrą–aninicgorszego,jakżonaniedobra,
iładnaziemiZeusa;sędziównazywaHe-
Czatującanauczty,comęża,nawetkrzepkiego,
zjodDgłupimitak,żeniewiedzą,oilepo-
Spali,choćbezpochodni,skazujenawczesnąstarość.
łowajestwiększaniżcałość”.Dlanich
(Hezjod,Praceidni,tłum.J.Łanowski)
przeznaczonajesttakżebajka(przypo-
wieść)ojastrzębiuisłowiku.Ilustrujeona
–porazpierwszywliteraturze–niesprawiedliwośćspołecznąiprzewagęsilniejszego
nadsłabszym.ArgumentyHezjodamusiaływidocznieprzekonaćPersesainakłonić
godozaniechaniawytoczenianowegoprocesu.Odtądpoetaniewracajużdosporu
zbratem,podejmujenatomiastnowezagadnienie:zagadnieniepracyjakopodstawy
dobrobytu.JestonawedługHezjodanietylkokoniecznością,leczobowiązkiemkaż-
degouczciwegoczłowieka;jedyniepracamożemuzapewnićdobrobyt.Człowiek,któ-
