Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Literaturaokresuarchaicznego
(IX–VIw.p.n.e.)
23
ciawyjechałdoAzjiMniejszej,apóŹniejponieudanejpróbiepowróciłdoojczyzny.
Hezjodbyłwłaścicielemmałegogospodarstwarolnego,którestanowiłopołowęposia-
dłościjegoojca.Drugąpołowęodziedziczyłbratpoety,Perses.Położenieposiadaczy
drobnychgospodarstwrolnychbyłowBeocjiwVIII–VIIw.p.n.e.bardzotrudneista-
lesiępogarszało.Władzapolitycznaisędziowskaspoczywaławrękacharystokracjiro-
dowej,któranietylkonieliczyłasięzpodstawowymiprawamiwłaścicielidrobnych
gospodarstw,aleniejednokrotnieichkrzywdziła,toteżżylioniwtrudnych,często
nędznychwarunkachipopadaliwzależnośćodwarstwyrządzącej.Ponadtodrobne
gospodarstwakarłowaciałynaskutekpodziałówdziedzicznychidochodyichwłaści-
cielistalesięzmniejszały.KrzywdyzestronyarystokracjidoznałtakżeHezjod,kie-
dyarystokratycznisędziowie,przekupie-
nidarami,wydaliniesprawiedliwywyrok
wprocesie,którytoczyłsięmiędzypoetą
RapsodamiwstarożytnejGrecjinazywanowędrow-
nychrecytatorówpoezjiepickiej.Wygłaszalionina
ajegobratem.
ogółtekstyinnychtwórców,choćniektórzyznich
ZżyciaHezjodaznamyniewieleszcze-
takżesamibylipoetami.Rapsodowiewystępowali
gółów.Opróczwspomnianegosporuzbra-
publiczniepodczasświątiuroczystości.Uważasię,
temdrugimznanymfaktemjestjego
żezrecytowanychprzeznichcyklówpieśniepickich
udziałwkonkursiepoetyckim,któryzor-
stopniowowyłoniłasięformaeposuhomeryckiego.
ganizowanonacześćzmarłegowChalki-
dzienaEubeiAmfidamanta.WpóŹniejszej
starożytnościpowstałalegendaospotkaniuwczasietychzawodówHomerazHezjo-
dem.OprócztejjednejpodróżymorskiejcałeżyciespędziłHezjodwAskrze.Zażycia
ojcasynowieniewątpliwiemusielimupomagaćwpracynaroli,póŹniejHezjodjuż
samodzielnieuprawiałswójkawałekziemizżonąisynem,odczasudoczasuzaśrecy-
towałwłasneutworywswoimśrodowiskulubwpobliskichmiejscowościach.Trudno
odpowiedziećnapytanie,wjakisposób
zapoznałsięHezjodzpoezjąepickąitech-
WewstępiedoTeogoniiHezjodwyznaczyłkanon
nikąHomerową.Słusznewydajesięprzy-
budowypoematu:utwórrozpoczynainwokacja
puszczenie,iżojciecpoetystykałsięnawy-
skierowanadoMuz,któreodtądwliteraturzestają
brzeżumałoazjatyckimzrapsodamirecy-
siętowarzyszkamipoetów.Hezjodteżjakopierwszy
tującymipieśniHomera,odnichnauczył
przedstawiłsiebiewswymutworze:
siętychpieśni,apotemrecytowałjeswoim
OdhelikońskichMuzrozpocznijmynasześpiewanie–
synom.Ontakżeprzekazałimbogatedo-
onetoHelikonuszczytdzierżąwielkiiboski
świadczenienabytewpodróżachmorskich
idookołaciemnegoźródłamiękkimistopamitańczą
iwiedzępraktyczną.Byłwięcnajprawdo-
iwokółołtarzaprzepotężnegoKroniona;
podobniejjedynymnauczycielemswoich
[...]
OnetokiedyśHezjodauczyłypięknegośpiewu,
synów.Ostatniechwileżyciapoetyijego
kiedyowcewypasałustópHelikonuboskiego.
śmierćjużwstarożytnościotaczałyróżne
legendy,dalekieodprawdopodobieństwa.
(Hezjod,Teogonia,tłum.J.Łanowski)
PierwszympoematemHezjodajestTeo-
gonia,czylirodowódbogów.Jesttoepos
kosmogoniczny,wktórymautorstarałsięująćwpewiensystemdotychczasowe
wierzeniaobogach.Wpoczątkowychwierszachwspomina,jakMuzymieszkającena
Helikoniepoleciłymuopiewaćbogównieśmiertelnychigłosićpoezjęprawdy.One
