Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
liczącychnabogatełupy.UsmanɗanFodioobwołanyzostałPrzywódcąWiernych
itytułten,wjęzykuhausabrzmiący
SarkinMùsùlmii
,dodzisiajnosikalifSokoto,
duchowejstolicymuzułmanównigeryjskich.PobitwieJuntamiałzrozpaczą
stwierdzić,żeniepotrafiługasićwswymkrajuognia,któryprzekształciłsię
wtrudnydoopanowaniapożar.Dowładcówinnychmiasthausańskich,takichjak
Kano,Katsina,ZariaiDaura,wysłałposłańcówzostrzeżeniem,które
potraktowanobardzoserio.WładcycizaatakowalizwolennikówSzajchaUsmana,
osiedlonychlubkoczującychnaichziemiach.KrajHausapogrążyłsięwwojnie.
PierwszapróbazdobyciaAlkalawy,stolicyGobiru,zakończyłasię
niepowodzeniem.Napoczątku1805r.,wbitwiepodTsuntsuwa,muzułmanie
ponieślidotkliwąporażkę.SzajchUsmanszybkojednakprzegrupowałwojska
zmocnympostanowieniemusunięciawszystkichwładcówdynastiiHaɓe,
panującychwmiastach-państwachhausańskich.Czternastunajlepszym
dowódcomwręczyłpobłogosławioneprzezsiebiesztandaryiwysłałichnaróżne
obszary,zpoleceniemkontynuowaniairozszerzaniaświętejwojny.WładcyHaɓe
stawializaciętyopór,aleniemiałonskoordynowanegocharakteru.W1805
r.padłymiastaBirninKebbiiZaria.Katsinaulegław1807r.,Dauraw1808r.,
aKanow1809r.
Podkoniec1805r.,pozwycięskiejbitwiepodFafarą,muzułmanieponowiliatak
naAlkalawę.Przerodziłsięonwbliskodwuletnieoblężeniemiasta.Junfazginął
wswympałacu,broniącsiędoostatniejkroplikrwi.OpórGobiruzostałzłamany,
cowzasadniczysposóbwpłynęłonawygaśnięciewoliwalkiwśródinnych
zagrożonychwładcówHaɓe.Około1810r.Fulaniepodporządkowalisobie
wszystkieziemiehausańskie.
DokonawszypodbojuziemhausańskichUsmanɗanFodioosiągnąłswój
religijnycel.WycofałsięwięczaktywnegożyciaiosiadłwmiejscowościSifawa,
gdziespędzałczasnamodlitwachimedytacjach.Uprzedniojednakpodzielił
zdobyteziemienadwieczęści.Wschodnią,znowowybudowanąw1809r.stolicą
wSokoto,przekazałwręceswegosynaMuhammaduBello(zm.1837).Część
zachodnią,zestolicąwGwandu,powierzyłbratuAbdullahiemu(zm.1829).
Miasta-państwahausańskiestałysięemiratami,zarządzanymiprzezFulanów.
Opróczemiratówutworzonychwedługstarychpodziałówadministracyjnych,
pojedynczyprzywódcyfulańscywykroilinaobszarachniezislamizowanychmałe
państewka,podporządkowanenosicielomsztandarówSzajcha.Byływśródnich
Bauczi,Gombe,Katagum,Misau,Dżema’arenaWyżynieNigeryjskiejorazKeffi,
Nasarawa,Lafia,DornaiKeanawdorzeczuBenue.Zczasemichwładcyrównież
przyjęlitytułyemirów.Podwładząfulańskąznalazłasięteżwschodnionigeryjska
prowincjaAdamawa,królestwoNupeorazemiratIlorinutworzonynaziemiach
Jorubów.
Nowiemirowieszybkozapomnielioideałachleżącychupodstawświętejwojny
iuleglipokusom,jakieniesiezesobąsprawowaniewładzy
.Nieudałosię
imwpełniurzeczywistnićkoncepcjipaństwamuzułmańskiego,wadministrowaniu
krajemodwołalisiędostaregosystemuhausańskiego,zachowującjednocześnie
większośćtytułówdworskichipaństwowych.
EmirowieposzczególnychprowincjipodlegaliduchowejstolicywSokoto,
powstałejnagruzachGobiru.Bylizobowiązanidopłaceniarocznegotrybutu,
atakżedostarczaniakontyngentówwojsknaorganizowaneprzezSokotowyprawy
wojenne.Wemiratachpołożonowiększynacisknarozwójinstytucji
muzułmańskich.WrazzupływemczasuzależnośćemiratówodSokotostawałasię
corazbardziejsymboliczna.
Świętawojnaprzyniosłagłębokiezmianyidalekosiężneskutki.Wjejwyniku
islam,tolerowanareligiamniejszości,przekształciłsięwoficjalnąideologię
