Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ByliteżuczeniposzukującyichprzodkówwśródHyksosówczyHindusów,
Cyganów,czyteżludówmalajsko-polinezyjskich,niewspominającjuż
opowszechnymdlaludówmuzułmańskichwywodzeniuswychantenatówzArabii.
Fulańskietradycjeopochodzeniu,zapisanewróżnychokresachinaróżnych
obszarach,rozciągającychsięodrzekiSenegalażpoNil,zdająsięwskazywać,
żeichkolebkąbyładolinaśrodkowegobieguSenegalu.Fulaniezajmowalisię
wypasemdługonogiegobydłaorazkóz.Wposzukiwaniunowychpastwisk
pasterzeprzesuwalisięzzachodunawschódposawannie,rozciągającejsię
międzySahelemapasemlasówtropikalnych.
Fulaniebyliwyznawcamiswejwłasnejreligiipoliteistycznej.Niektórzy,
zwłaszczapasterze,dodzisiajpozostająprzywierzeojców.PojedynczyFulanie
przyjęliislamwbliżejnieokreślonymczasie,prawdopodobniewwynikukontaktów
zmuzułmańskimiludamiimperiumMali.Zczasemukształtowałasięfulańska
społeczność,zwanaTorodbe(wjęzykuhausaToronkawa).Stanowilijąpiśmienni
duchowniiuczeniislamscy,nadalprowadzącyczęściowokoczowniczytrybżycia,
alejużniezajmującysięhodowląbydła.Ichgłównymzajęciemstałosię
uprawianienaukimuzułmańskiej,nauczaniereligijneiszerzenieislamu.
Toprzedstawicieletejgrupyetnicznej,wespółzespokrewnionymiznimi
Tukulerami,podtrzymaligasnącypłomieńislamupopodbojuimperiumSonghaj
przezMarokańczykówprzykońcuXVIw.Wciągujednegostulecia,naprzełomie
XVIIIiXIXw.,ogłaszająccoraztonoweświętewojny,zmienilireligijneipolityczne
obliczeAfrykiZachodniej.Stworzylikilkateokratycznychpaństwmuzułmańskich,
osilnej,pochodzącej—jaktwierdzono—odBogawładzymonarchy,którymienił
sięprzywódcąwiernych.Państwatakierządziłysię„boskimi”prawami,których
egzekwowaniespoczywałowrękachludziwybranych,pomazańcówbożych.
Donajbardziejznanychnależały:państwoSolimawFutaDżalonie(Gwinea),
państwoTukulerówwFutaToro(Senegal),DinawMasinie(Mali)orazimperium
Al-HadżdżUmaraTalia(Gwinea,SenegaliMali).
CzęśćToronkawawswejwędrówcenawschódokoło1450r.dotarładoBirnin
KonniwkrajuHausa.WtymsamymmniejwięcejczasieFulanienależący
doinnychklanówzawitalidoKano.JeszczeinnizawędrowaliażdoBorno.
SzajchaUsmanaɗanFodiouważasięzanajwybitniejsząpostaćodrodzenia
muzułmańskiegowAfryceZachodniej.Podobniejaktwórcywspomnianychwyżej
państwteokratycznychwywodziłsięzklanuuczonychTorodbe.Około1700r.jego
dziadkowieprzybylidohausańskiegopaństewkaGobiru,gdziezastalijuż
przedstawicieliinnychklanówfulańskich.Toronkawautrzymywaliścisłekontakty
zpasterzamifulańskimi.Samitrudnilisięnauczaniem,przepisywaniem
rękopisów,aczęstopełnilitakżefunkcjesekretarzynadworachwładców.Mieli
własnychniewolników,opiecektórychpowierzaliswedomostwaipola.Uwolnieni
wtensposóbodpracyfizycznejodgrywaliważnąrolęwmuzułmańskimsystemie
szkolnictwa,którezaczęłosięrozwijaćnaziemiachhausańskich.Bylizwiązani
zmistycznymbractwemQadirijjaiprzyjęlidoktrynęoczekiwanegoMahdiego-
muzułmańskiegoMesjasza.Zpogardąodnosilisiędomieszanegoislamu,
wyznawanegonadworachwładcówzmiejscowychdynastiiHaɓe.
SzajchUsmanɗanFodio,wspomaganyprzezbrataAbdullahiegoisyna
MuhammaduBello,stanąłwkońcunaczeleświętejwojny,którawywarładuży
wpływnażyciereligijne,polityczneispołecznenietylkokrajuHausaicałej
północnejNigerii,alerównieżobszarówprzylegających.Urodziłsięidziałał
wmiejscowościDegelwpółnocnymGobirze.Tohausańskiemiasto-państwo
znajdowałosięwowymczasieuszczytupotęgi,ajednocześnienależałodotych
obszarów,gdziezasadyislamubyłynajbardziejgwałcone.
UsmanɗanFodioodebrałstarannewykształceniemuzułmańskie.Uczyłsię
