Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dróghandlowych.Przecinajągoszlakipielgrzymekdoświętychmiastislamu.
Hausańczycyaktywnieuczestniczyliwhandlulokalnymidalekosiężnym.
Reorientacjekierunkuprzepływutowarów,zarównowokresieprzed-,jak
ikolonialnym,nienaruszałynaogółinteresówkupcówhausańskich.
Podrugie,językhausazyskałnaznaczeniuwwynikuogłoszonejnapoczątku
XIXw.przezFulanówświętejwojny.Zmierzalionidooczyszczeniaiodnowienia
islamunaziemiachhausańskichizamierzaliutworzyćpaństwoteokratyczne
zurzędowymjęzykiemarabskim.Eksperymentyzarabizacjąniepowiodłysię,
azdobywcyfulańscyutraciliwłasnyjęzyknarzeczhausaizasymilowalisię
kulturowozeswoimigospodarzami.Zachowalijednakświadomośćodrębności
etnicznejiniektórzydodzisiajchlubiąsięswympochodzeniem.
Trzecimczynnikiem,któryprzyczyniłsiędowzrostuznaczeniahausa,była
polityka„pośredniegozarządzania”,przyjętaprzezbrytyjskiewładzekolonialne.
PozostawiająctradycyjnyukładwładzywpółnocnejNigerii,Brytyjczycyopierali
sięnajęzykuhausawsprawachzarządzaniatymobszaremzapośrednictwem
tradycyjnejelitywładzy.
ZarównowNigerii,jakiwNigrze,hausajestuznawanyzajęzyknarodowy
idlategoodgrywaważnąrolęwadministracjiorazwszkolnictwie.Jednakże
wżadnymztychkrajówciągleniemajeszczestatusujęzykaoficjalnego.Rolę
tęnadalpełniąjęzykibyłychmocarstwkolonialnych:angielskiwNigerii
ifrancuskiwNigrze.
Równieżjakośrodekkomunikacjimiędzynarodowejodgrywahausabardzo
ważnąrolę.Największeradiostacjeświata,emitująceprogramypozagraniceich
krajów,nadajątakżewjęzykuhausa.NależądonichRadioBBC,GłosAmeryki,
RadioMoskwa,RadioPekin,DeutscheWelleiRadioWatykan.Radiostacje
afrykańskiezprogramamiwjęzykuhausaznajdująsię(lubznajdowały),poza
NigeriąiNigrem,wtakichkrajach,jak:Ghana,Togo,Kamerun,Republika
Środkowoafrykańska,EgiptiSudan.
WNigerii,pozaobszaremmacierzystym(stanyKano,KadunaiSokoto),hausa
odgrywaznaczącąrolęjakonajważniejszemediumkomunikacjimiędzyetnicznej
nacałym,północnymobszarzekraju(wstanach:Kwara,Niger,Plateau,Bauczi,
GongolaiBorno).Prężneidużekoloniehausafonówznajdująsięprawie
wewszystkichwielkichmiastach,przedewszystkimnaobszarachJorubów,
wpołudniowo-zachodniejNigerii.
WciągupierwszychsześciulatniepodległegobytuNigerii(1960-1966)hausa
był,obokangielskiego,oficjalnymjęzykiemówczesnegoRegionuPółnocnego.
UżywanogowobuizbachParlamenturegionalnego.WtekścienowejKonstytucji
z1977r.niewyróżniasiężadnegozjęzykównigeryjskich,ajedyniestwarzasię
możliwośćprowadzeniasprawZgromadzeniaNarodowegoczyStanowego
wtakimjęzykumiejscowym,zaktórymopowiedząsięparlamentarzyści
[Piłaszewicz1986:103n.].
Obokjorubanapołudniowymzachodziekraju,iibonapołudniowymwschodzie,
zaliczasiędzisiajhausadojęzykówoponadregionalnymzasięgu,któreznajdują
priorytetowezastosowaniewmediach,szkołachiwakcjachalfabetyzacyjnych.
W1976r.weszławżyciereformaszkolnictwanaszczeblupodstawowym,która
miałazastąpićkoncepcjęedukacyjną,wyrażającąsięhasłem„odpoczątku
wangielskim”.Hausaotrzymałnowyimpulsdorozwojuistałsięjedynym
językiemnauczaniapoczątkowegowstanachKano,Kaduna,Sokoto,Bauczi
iGongola.Nauczanienawyższymszczebluprowadzisięwjęzykuangielskim,ale
hausajestdzisiajoferowanyjakoprzedmiotspecjalizacjiwkilkuUniwersytetach
(Kano,Zaria,SokotoiMaiduguri).Wjęzykutympowstajebogataliteratura.
Wydajesięwnimkilkagazetiperiodyków[Furniss1991].
