Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Historiaastronomii
mej,anieprzypadkowej.DobrymprzykładjestPałacWładcywwielkim
mieścieMajów,Uxmal,naJukatanie(Meksyk).Tenkolosalnybudynekjest
usytuowanyodmiennieniżinnebudowlewtymmiejscuizwracasięku
czemuś,cowyglądajakguznahoryzoncie,abyłoniegdyś,jakwykazano,
olbrzymiąpiramidą,znajdującąsięjakieś5kilometrównapołudniowy
wschód.Zprzeprowadzonychpomiarówwynika,żewytyczonywtenspo-
sóbkierunekodpowiadapołożonemunajbardziejnapołudniepunktowi
wschoduWenus,asugestia,iżtakawłaśniemyślkierowałabudowniczymi
pałacu,znalazławsparciewglifachWenus,wyrytychnabudowli.Zapropo-
nowanowieletegorodzajuorientacjiastronomicznychi–skorowiemyto,
cowiemyomentalnościMajów–byłobyzaskakujące,gdybywszystkie
okazałysiędziełemprzypadku.
Niebojakoêródłoinspiracjidzisiaj
Majowiestanowiąprzykładwysokorozwiniętejcywilizacji,której
astronomiajestnamobca.Zbłądzilibyśmy,nakładającmyślowestruktury
ukształtowanewtradycjieuropejskiejnasposóbpojmowaniaświataprzez
innekultury.
Tejsamejlekcjiucząnaswspółczesnespołeczności,żyjącebliskona-
tury.WAfrycenaprzykładMursizpołudniowo-zachodniejEtiopiipodziś
dzieńposługująsięzupełnieodmiennymkalendarzemodnaszego.Icheg-
zystencjazależyoduprawregulowanychdeszczamiiwylewamiorazod
wypasów,takżekluczowymproblememjestodpowiedniczasprzemiesz-
czaniasięzjednegoobszarudoinnego.Mursiniemająjednak„naukowe-
go”kalendarza.Ichrokskładasięz13miesięcyijesto18dnidłuższyod
rokusłonecznego.Aleichkalendarzdotrzymujekrokurokowizwrotniko-
wemu,tyleżenieprzezokresoweopuszczaniemiesiąca,leczzasprawą
procesuzinstytucjonalizowanejniezgodynanieustannedopasowywanie.
Narównowagępomiędzyrozbieżnymiopiniami,jakiokresrokunastał,ma
wpływdyskusjanadsezonowymiznakami:przylotamiptaków,kwitnie-
niemroślinipołożeniemSłońcaprzyhoryzoncie,przyczymwszystkiete
znakisąuważanezaniedokładne.Jednakżejednokluczowewydarzenie–
corocznywylewrzekiOmo–jestkontrolowanepozakalendarzem:przez
obserwacjęostatniegopojawieniasiępodczaszachoduSłońcaczterech
gwiazdCentauraiKrzyżaPołudnia.Takwięcmożnabysądzić,żewtym
jednymprzypadku,wktórymdokładneokreślenieczasumazasadnicze
znaczenie,Mursiposługująsięprecyzyjną,aniedośćprzypadkowąmetodą
wyznaczaniaporyroku.Mursijednakwidzątoinaczej.Wedługnichistnie-
jebezpośrednizwiązekmiędzytymigwiazdami,Omoorazpewnymikwia-
tamiiroślinami:znikaniegwiazdnaporannymniebiełączysięzziemski-
miwydarzeniami,takimijakwylewrzekiczykwitnienieroślin.
