Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
HistoriaŁodzi,odmomentujejwłączeniaw1821rokuwpoczetumiastprze-
mysłowych”doczasówdrugiejwojnyświatowej,byłaściślezwiązanazdziejami
miejscowejspołecznościżydowskiej.Jejrolawzrastaławrazzupływemczasu,
równolegledocorazwiększejliczebnościŻydówwśródmieszkańców,adecydu-
jącymmomentembyłozniesienieprzezrządKrólestwaPolskiegow1862roku
dyskryminującychtęludnośćpraw.ObecnośćŻydówwmieściekojarzonabyła
zregułyzżyciemgospodarczym,zhandlemiprzemysłem,anapierwszyplanwy-
suwalisięnajwięksiprzemysłowcyŁodziwyznaniamojżeszowego:Poznańscy,
Silbersteinowie,Rosenblatowie,Barcińscy,skuteczniekonkurującyzzakładami
rozwijanymiprzezrodzinyoprzeważnieniemieckichkorzeniach.
TenobrazzmieniłybadaniaprowadzoneodlatosiemdziesiątychXXwieku,
główniepoprzemianachpolitycznych1989roku,któreukazałyłódzkichŻydów
takżejakoludzizaangażowanychwkwestiekulturyisztuki.Wyróżnićtunależy
publikacjeJerzegoMalinowskiego,WiesławaPusia,JackaStrzałkowskiegoiIrmi-
nyGadowskiej(wcześniejMichalak)orazpracezbiorowepodejmującetętema-
tykę.Wykazałyone,żeliczniprzedstawicieletejspołecznościdziałaliaktywniena
różnychpolachartystycznych,jakotwórcy,aleteżjakomecenasi,kolekcjonerzy,
ludzieżywointeresującysięsprawamisztukiiwspierającydziałaniawdziedzinie
muzykiczyteatru1.UwagęzwracaszczególniedużaaktywnośćŻydówwdziedzi-
niesztukplastycznych,wprzedstawiającymmalarstwieirzeźbie,choćstałoto
wsprzecznościztradycyjnymizakazamireligiimojżeszowej.Bardziejzrozumiała
1Łódź.Dziejemiasta,t.I,do1918r.,red.BohdanBaranowski,JanFijałek,Warszawa-
Łódź1980;JerzyMalinowski,Grupa„JungIdysz”iżydowskieśrodowisko„nowejsztuki”
wPolsce1918-1923,Warszawa1987;JacekStrzałkowski,Artyści,obrazyizbieraczewŁo-
dzido1918roku,Łódź1991;eadem,Słownikartystówłódzkich,Łódź2005;AnnaKuli-
gowska,PierwszeprzedstawieniażydowskiewŁodzi,uPamiętnikTeatralny”1992,z.1-4,
s.391-392;AlfonsPellowski,KulturamuzycznaŁodzidoroku1918,Łódź1994;Stefan
Pytlas,Łódzkaburżuazjaprzemysłowawlatach1864-1914,Łódź1994;Polacy-Niemcy
-ŻydziwŁodziwXIX-XXw.Sąsiedzidalecyibliscy,red.PawełSamuś,Łódź1997;Wie-
sławPuś,ŻydziwŁodziwlatachzaborów1793-1914,Łódź2003;Żydziłódzcy/Jewsof
Łódź,red.AndrzejMachejek,Łódź2004.
