Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
ŻYCIEARTYSTYCZNEŁODZIWKOŃCUXIX
IWPIERWSZYCHDEkDACHXXWIEKU
Łódźprzezkilkapierwszychdziesięcioleciprzemysłowegorozwoju,za-
początkowanegozałożeniemwlatachdwudziestychXIXwiekuprzezrząd
KrólestwaPolskiegouosadfabrycznych”dlatkaczy,sukiennikówirękodzielni-
ków,byładośćsennymmiasteczkiemomonotonnej,niskiejirozciągniętejna
wielekilometrówzabudowie,któregoludnośćkoncentrowałasięnażmudnej
pracy1.Bytzamieszkałejgłównieprzezniemieckichimigrantówprzemysło-
wejmiejscowościzależnybyłodcyklówkoniunkturynawyrobywłókienni-
czeiogniskowałsięnatroskachzwiązanychzzaspokojeniempodstawowych
potrzeb.Byłyto,obokwzniesieniawłasnegodomu,którystanowiłjednocześ-
niewarsztat,sprawydotyczącebudowykościoła,szpitalaczyszkołymiejskiej.
JedynymfabrykantemrozwijającymdziałalnośćnawiększąskalębyłLudwik
Geyer,któryzainstalowałpierwsząnatutejszymgrunciemaszynęparową,co
zrewolucjonizowałoprodukcję2.PóźniejdołączylidoniegoTraugotGroh-
manniDawidLande,awreszciewpołowielatpięćdziesiątychpojawiłsięKarol
Scheibler,którywniósłdomiastanowąjakośćirozmachdziałania3.
1AnnaRynkowska,DziałalnośćgospodarczawładzKrólestwaPolskiegonaterenie
Łodziprzemysłowejwlatach1821-1831,Łódź1951.
2Eadem,PrzedsiębiorstwoLudwikaGeyerawlatach1828-1870,[w:]Centralne
MuzeumWłókiennictwa,Łódź1975,s.63-92;PiotrJaworski,LudwikGeyer-pierwowzór
„Lodzermenscha”/LudwigMeyer-dasUrbildvondem„Lodzermenschen”,[w:]Sztuka
wŁodzi(4)/Geyer,Scheibleriinni.KunstinLodz(4)/Geyer,Scheiblerundandere...,ma-
teriałyseminariumnaukowegouWpływnarodówobszarujęzykaniemieckiegonaroz-
wójsztukiwŁodzi”zorganizowanegoprzezŁódzkiOddziałStowarzyszeniaHistoryków
Sztukiwdniu25października2005roku,Łódź2007,s.9-22.
3IrenaPopławska,ArchitekturaprzemysłowaŁodziwXIXwieku,uStudiaiMate-
riałydoTeoriiiHistoriiArchitekturyiUrbanistyki”
,t.XI,Warszawa1973,s.24-28;
KrzysztofStefański,Narodzinymiasta.ArchitekturairozwójprzestrzennyŁodzido
1914roku,Łódź2016,s.152-156,192-208.
