Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wstęp
Analizalogicznapoleganaużyciunarzędzia,jakimjestFregegoBe-
griffsschrift,czylipismopojęciowe.Rekonstruujętonarzędzie,uwzględ-
niającfakt,żeFregerozwijałswepismopojęciowe.Porazpierwszy
zostałoonozaprezentowanew1879roku,kiedyopublikowałksiążkęota-
kimtytule24.Wlatach1893i1903wydałdwatomyGG,wktórychzapro-
ponowanegopismapojęciowegoużyłdopokazania,jaknalogicemożna
oprzećarytmetykęliczbnaturalnych.Niestety,kiedydrugitombyłwdru-
ku,RussellwBSznalazłnieścisłość,któraprowadziładoantynomii.Zno-
tatekCarnapa,uczestnikawykładówFregego,znamyjeszczejedno
sformułowaniepismapojęciowego,pochodzącezlat191011911i1913.
Fregeuważał,żepismopojęciowemożebyćnarzędziemużytecznymwe
wszystkichnaukach.Jegokoncepcjalogikibyłaistotniezwiązanaznada-
niemprawdziestatusuwartościlogicznej.Zkoleiwypracowanąwlogice
koncepcjątożsamościFregeposłużyłsię,formułującogólnometodologicz-
newarunkipoprawnejdefinicji.Jegologiczno-semantyczneanalizyza-
owocowałytakżedyskusjaminadstrukturązdania.
WrozdzialezatytułowanymAnalizowanieainneczynnościpoznawcze
przedstawiamFregegokoncepcjedefinicjiirozjaśniania,jakieformułował
napotrzebyoparciaarytmetykiliczbnaturalnychnalogice.Chociażnaj-
częściejutożsamiasięmetodę,zjakiejkorzystałFrege,zmetodąanalizy,
touważamjednakzawskazaneodróżnićanalizęodrozjaśnianiaorazdefi-
niowania.
GottlobFregemiałkrytycznystosunekdodefinicjicząstkowych,kon-
tekstowychorazdefinicjiprzezpodanieprzykładu.Zastanawiałsię,jak
określićzakresobowiązywaniadanejdefinicji,naprzykładczydodawa-
nieróżnisięwzależnościodtego,czyjestoperacjąprzeprowadzanąna
liczbachdodatnich,rzeczywistych,urojonychlubwektorach.Tebadania
doprowadziłygodoodkryciainnegosposobudefiniowanialiczby,jakim
byłydefinicjeprzezabstrakcję.Warunkipoprawnejdefinicji,jakieza-
proponował,sąobowiązującenietylkodlamatematykiilogiki.Frege
uważał,żedefinicjiwymagająterminylogicznieproste,któresąnieanali-
zowalne.Jednakjegozdaniem,niewszystkoztego,cologicznieproste,
dasięzdefiniować,wobecczegoprzestrzegałprzedpokusądefiniowania
wszystkiego.
Czynność,którąFregenazywałrozjaśnianiem(Erläuterung),zajmuje
siętym,conieanalizowalneiniedefiniowalne.Zatakieterminyuważałna
przykład:prawdę,funkcję,przedmiotczysąd.Rozjaśnianiepolegana
przybliżeniurozumieniapewnegoterminuwodwołaniudojęzykanatural-
nego,przednaukowego.Dlategouważał,żeczynnośćtanależydoprope-
24Dotądksiążkataniezostaławcałościprzetłumaczonanajęzykpolski.Zob.BS.
(Ideografia...).
