Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jakopierwszagrzesznica
16
.WśredniowieczuEwastajesięsynonimemkobiety.Jak
twierdziJacquesLeGoff,jestprzeklętajakopośredniczkagrzechupierworodnego,
któregoefektembyłamiędzyinnymipłodność,takbardzoniekorzystnawczasach
nieustannegozagrożeniabytumaterialnegoczłowieka.Dlategoteżflwśródrozma-
itychkształtówszatańskiejpokusy–onajestnajgorszymwcieleniemzła”
17
.Bottighei-
merzwracauwagęnainnyfakt–wedługXV-wiecznegotraktatuHeinrichaVigilisa
vonWeißenburgaOzachowaniuświątobliwegomilczeniawinaEwypolegałaprzede
wszystkimnatym,żenadużyłaonadarumowywrozmowiezwężem.Stałosięto
pierwsząprzyczynągrzechunaświecie.
WedługVigilisaistniejątrzypowody,dlaktórychkobietypowinnymilczećiżyć
wpodporządkowaniu:
Popierwsze,Ewadopuściłasięgrzechuwraju,ona,aniemężczyzna,dałasię
pierwszazwieśćizstąpiłanazłądrogę.Zostałaskuszonaprzezdiabłapodpostacią
wężaipodążyłazanim.[ł]Adamniezostałzwiedzionyprzeztosamostworze-
nie,skusiłagopołowicajego,zktórąbyłzwiązanynaturalnąmiłością,izktórą
wistocieswej,cieleiżyciubylijednością.
Podrugie,kobietazostałastworzonazżebramężczyzny(anieodwrotnie),iwkoń-
cupotrzecie:powinnaonamilczećzeswejnatury
18
.
Związekkobietyzwężemumocniłsięzasprawąinnychśredniowiecznychteks-
tówoutraciełaski.Ichilustracjeprzedstawiajągadazkobiecągłową,oplatającego
DrzewoWiadomościDobregoiZłego.Ewajestwięcjednocześnienadrzewieipod
nim
19
.WzbiorzebraciGrimmkobietazaklętawwężapojawiasięwbaśniKrólna
ZłotejGórze.Jesttoopowieśćopartanamotywieodczarowanianarzeczonej,alejej
fabułaprzebieganietypowo.Kiedybohaterkawracajużdoludzkiejpostaciizostaje
żonąwybawcy,znacznieodbiegaodprzyjętejwbaśniachcharakterystykikobiety.
Przedstawionajestjakoosobaniezależna,samodzielniedecydującaowłasnymlosie
itymsamymmoralniepodejrzana.Toteżwzakończeniubaśniponosiklęskę–mąż
zabijają,asamzostajekrólem.
Figurękobiecegozłastanowirównieżbaśniowaczarownica.Ponieważjesttopo-
staćtopiczna,nośnapodwzględemznaczeńkulturowychipsychologicznych,zasłu-
gujenaosobnynamysł.Naraziewięcmożnajedyniezasugerować,żezło,którere-
prezentuje,wiążesięzpanowaniemnadmaterią.WBaśniachbraciGrimmprzejawiasię
toprzedewszystkimprzezumiejętnośćzmianypostaci,najczęściejprzemianymło-
dychludziwzwierzęta(JorindaiJoringel,Staruszkawlesie,Kryształowakula),oraz
przezpanowanienadmocamiprzyrody(np.zaczarowaniestrumykówwBraciszku
isiostrzyczce).Czarownicazwyklepojawiasiępodznanąpostaciąstaruszki,jak
111111
16
R.Bottigheimer,op.cit.,s.170-171.
17
J.LeGoff,KulturaśredniowiecznejEuropy,przeł.H.Szumańska-Grossowa,Warszawa1994,
s.288.
18
Przytaczamza:R.Bottigheimer,op.cit.,s.72.
19
Ibidem,s.170.
25
