Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Osobliwebytygatunkoweitekstowewichuwikłaniachkomunikacyjnych
51
biskupa.Odbiorcamiwtejpłaszczyźniekomunikacyjnejsąwierni.Układko-
munikacyjnytypowydlaklasycznegomodlitewnikawniewielkimstopniuich
różnicuje,choćdodziśwydajesięmodlitewnikiprzeznaczonedlakonkretnych
grupwiernychzzachowaniemformułykanonugatunkowego.Relacjemiędzy
takzaplanowanymiuczestnikamikomunikacjimającharakterodniesieńparene-
tycznych(czymożelepiejmówić1formacyjnych).Przekaz,czylimodlitew-
nik,przybierakształtzbiorukomunikatów,którechrześcijaninwinienstosować
wramachkultuzwłączeniemindywidualnychpraktykmodlitewnych.Sąone
gatunkowouformowane(mszalik,katechizm,modlitwyokolicznościowe,ryty
sakramentów,nabożeństwa,pieśni).Zdyskursywnegopunktuwidzeniadasię
jepodzielićnadwiegrupy:komunikatyeksplicytniekatechetyczne(zbiórtzw.
wstawekkatechetycznychocharakterzeobjaśniającymlubinstruktażowym)
orazkomunikatykultowe,wktórychkatechezajestukryta.Wtejpłaszczyźnie
komunikacyjnejKościółprzypominawiernymprawdywiaryiorganizujesto-
sownąinterakcjęzesferąsakralną.
Przeznaczeniemmodlitewnikówjestjednakfunkcjonowaniewkolejnejsfe-
rzekomunikacyjnej1sferzekultu.Wkonkretnych(indywidualnychlubzbio-
rowychaktach)nadawcąstajesięwierny(lubgrupawiernych),odbiorcązaś1
Bóg(lubinnaosobazesferysacrum).WEucharystiiorazrytachwielusakra-
mentówkoniecznajestponadtoobecnośćkonsekrowanegopośrednika.Wprze-
kazywypełniającemodlitewnikowąsylwęwpisanezostaje,wzwiązkuztym,
rozszczepieniekomunikacyjne,którenadajeimkształtwypowiedziscenariu-
szowych,obliczonychnakomunikacyjnąkonkretyzację.Wpojedynczychprze-
kazach1bezwzględunato,czysątoformalnemonologi,czydialogi1
krzyżująsięwektorykomunikacyjne.Przykładowo,wmodlitwieKościółmówi
domodlącegosięczłowieka,ówczłowiekrozmawiazsamymsobąiadresuje
tensamkomunikatdoBoga.Ostatniaścieżkainterakcyjnajestjednaknajważ-
niejszaitoonadominujewkonkretnymakciemodlitewnym,wktórymnastę-
pujekomunikacyjneprzełączeniewpisanewtekst.Nadawcakomunikatunie
zdajesobiejednaknaogółsprawyztychkomplikacji,rozmawiającpoprostu
zBogiemzapośrednictwemgotowegotekstu,któryuznajezawłasnykomu-
nikat.
Kształtmodlitewnikówklasycznychsprzyjastabilizacjisamegoukładuko-
munikacyjnegoipetryfikacjikomunikatów,współtworzącychgatunkowąkolek-
cję.Zasadastosownościdziaławtymprzypadku,awięcwodniesieniudomo-
dlitewnikówklasycznych,globalnie.Jesttraktowanajakoreguławierności
konwencjomgatunkowym,wramachktórychjednakfunkcjonujezarównood-
powiedniośćprzedmiotowa,jakipodmiotowa8.
Przemiany,jakiesiędokonująwewspółczesnymdyskursiereligijnym,naru-
szająówschematizarazemwspomagająprocedurymodyfikacjidyskursu.
8Ozasadziestosownościpor.MICHAŁOWSKA,1990:7871791.
4*
