Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JacekSurzyn:OntologicznydowódnaistnienieBoga...
31
wracadowiaryiwskazuje,żetoflono”,będąctakbardzopraw-
dziwe,żenawetniemożnagopomyślećjakonieistniejącego,
jestBogiem,cooczywiściejestprzyjętenawiarę.Wzwiązku
ztymBógjesttym,ponadconicwiększegoniemożnapomyś-
leć,cosprawiaoczywiście,żejestczymśnajwiększym,comoż-
napomyślećimożenaprawdęistnieć29.
b.PomyślenietakiegoBoganiejestuwarunkowaneJegopozna-
niem,gdyżmyśleniazpoznaniemAnzelmnieutożsamia.
Wtymznaczeniuwięcrozumwykazujewszelkiegranicepomy-
śleniaprzezodpowiedźnapytanie,czegonapewnoniemożna
pomyśleć,aniemożnanapewnopomyślećtego,cowewnętrz-
niesprzeczneztrzechpowodów:prawalogikiwykluczającoś
takiego,ztegowzględucośtakiegoniemożeistnieć(jestflnie-
bytem”),ajeśliniemożeistnieć,toniemarównieżmożliwości
poznaniategoczegoś(niepoznajesięflniebytu”).Wszelkiemyś-
leniemieścisięzatemwobszarzeniesprzecznościizasadanie-
sprzecznościjestgranicąmożliwościpomyśleniaorazistnienia
czegokolwiek.Rozumdajetuwięcważnąprzesłankę,aleokreś-
lenieBogazaczerpniętejestzwiary,ajeślitak,toniemoże
byćonowewnętrzniesprzeczne,ponieważwszystkoto,coczer-
piesięzObjawienia—awięcjesttreściąwiary—istnieje
iniejestwewnętrzniesprzeczne.Bógniemógłbyistniećtylko
podwarunkiem,żebyłbywewnętrzniesprzeczny,aletoniewy-
nikazżadnejprzesłankiprzyjętejzObjawienia.Tymsamym
Anzelmbudujezależnośćwiaryirozumu:rozumpokazujegra-
nicepomyślenia(poznania),awiaraowągranicęwypełniatre-
ścią—wtymsensietreściąprzynależnądoBoga.Wiaradaje
29flQuodutiquesicvereest,utneccogitaripossitnonesse.Nampotestcogitari
essealiquid,quodnonpossitcogitarinonesse;quodmaiusestquamquodnonesse
cogitaripotest.Quaresiidquomaiusnequitcogitari,potestcogitarinonesse:idip-
sumquomaiuscogitarinequit,nonestidquomaiuscogitarinequit;quodconvenire
nonpotest.Sicergovereestaliquidquomaiuscogitarinonpotest,utneccogitari
possitnonesse.Ethocestu,DomineDeusnoster.Sicergoverees,Domine,Deus
meus,utneccogitaripossisnonesse”.Ibidem,s.110.Kuczyński,tłumaczącpierw-
szezdanietegofragmentu,popełniasporenadużycie.Łacińskiezdanie:flQuodutique
sicvereest,utneccogitaripossitnonesse”—przekłada:flAbyttenistniejewspo-
sóbtakprawdziwy,iżniemożnanawetpomyśleć,żenieistnieje”.(Ibidem,s.201).
Chodzioczywiścieowyrażeniepodmiotutegozdaniaterminemflbyt”,któregowory-
ginaleniema.ZnaczenielepiejująłtozdaniewprzekładzieWłodarczyk:flOno
wkażdymrazietakbardzoprawdziwejest,żenawetniemożnapomyśleć,żenie
jest”.(Ibidem,s.146).Podobniedziejesięzfljest”(est-esse),któreKuczyńskioddaje
jakoistnienie.
