Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZiAŁ11POJęCiEiFUNKCJEFiNANSÓW
metodzarządzania17.Nastąpiłodwrótodinterwencyjnychdziałańwgospodarcenarzecz
klasycznejkoncepcji„państwaminimum”iprzekonania,żepanaceumnadotychczasowe
zjawiskakryzysowejestprywatnawłasność,przedsiębiorczośćorazkonkurencyjnyrynek.
Poddanokrytycedotychczasowerozmiarysektorapublicznego,wskazując,żejestonzbyt
duży,zużywanadmiernąilośćzasobów.Efektemtegobyłypowszechnecięciawydatków
budżetowych,wtakichkrajachjak:WielkaBrytania,Szwecja,Norwegia,Niemcy.Zwolen-
nicyteoriineoliberalnychuważali,żedużarolapaństwaisektorapublicznegowgospodarce
ograniczawzrostgospodarczyiwolnośćgospodarczą.Twierdzili,żezmniejszenieroli
państwawgospodarceprzyczynisiędozwiększeniaogólnegodobrobytuwwynikupopra-
wyefektywnościwykorzystywaniazasobówprzezfirmyprywatne.Silnieskrytykowano
takżemetodyzarządzaniasektorempublicznym.Twierdzono,żewystępujetutradycyjny
modeladministracjipublicznejopartynaokreślonejhierarchiirządzącejsięprzepisami
iliniamipodporządkowania.Nabaziekrytykitegomodeluzarządzaniadokonanozmian,
przenoszącdosektorapublicznegonoweosiągnięciateoriiorganizacjiizarządzaniazsek-
toraprywatnego.Dużywpływnazmianytradycyjnegomodeluadministracjipublicznej
wywarły:teoriawyborupublicznego,teoriaagencjiiteoriakosztówtransakcyjnych.
Teoriawyborupublicznegojestanalogiądorynku.Występująnanimprzedsiębiorcy,
konsumenciorazmenedżerowieipracownicy.Podobniewsferzepolitycznejwystępują
trzygrupypodmiotów:wyborcy,politycyiurzędnicy.Zasadniczymelementemtejteorii
jestprzyjęciezałożeniapolegającegonatym,żeniezależnieodusytuowaniazachowanie
jednostekjesttakiesamo.Działająonewinteresiewłasnym.Podstawowymcelemzarówno
uczestnikówrynku,jakipodmiotówdziałającychwsektorzepublicznymjestosiągnięcie
maksymalnychkorzyści.Jednakżewsferzepublicznejbrakjestmechanizmurynkowego,
któryweryfikujedziałaniauczestnikówrynku.Działaniapolitykówiurzędnikównie
zgodnezinteresemspołecznym,ponieważkierującsięwłasnymikorzyściami,dążąoni
dozwiększeniaposiadanejwładzyidochodów.Dokonujątegoprzezwzrostrozmiarów
budżetuiwzrostadministracji.WielkiwkładwrozwójtejteoriiwnieśliD.R.Kamerschen,
R.B.McKenzieiC.Nordinelli.Stwierdzilioni,że„biurokracirządowipodejmująswe
decyzjewoparciuoznajomośćprzedewszystkimswoichinteresów,anieinteresówspo-
łeczeństwa”18.Wedługzałożeńteoriiwyborupublicznegouzyskanienajlepszychefektów
wymagamaksymalnegoudziałurynkuorazminimalnegoudziałupaństwawgospodarce.
Teoriatawskazuje,żebardziejefektywnymsektoremjestsektorprywatny.Dlategonależy
tradycyjnymodeladministracjipublicznejzastąpićnowym,któryzapewniłbykonkurencję
orazprzekazywałbyjaknajwięcejzadańsektorowiprywatnemu.
17O.E.Hughes,PublicManagementandAdministration.AnIntroducing,MacmillanPressLtd.,
London1998,s.9-10.
18M.Podstawka,Podstawyfinansówpublicznych,SGGW,Warszawa2001,s.43.
36