Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1151NOWETEORiEFiNANSÓW
Teoriaagencjipowstałanabazierozdzieleniawłasnościprzedsiębiorstwaizarządza-
nia.Wedługtejteoriidochodzitudosprzecznościinteresówmiędzywłaścicielamiame-
nedżerami(agentami)zajmującymisięzarządzaniem.Oprócztego,zgodniezzałożeniami
tejteorii,międzywłaścicielamiaagentamidochodzidoasymetriiinformacji.Wsektorze
prywatnymproblemtenulegazłagodzeniuprzezpowoływanieorganówkontrolnych
iodpowiedniewarunkiustaloneprzyzawieraniukontraktówmenedżerskich.Wsektorze
publicznymniematakichstrukturimożliwości.Politykwystępujetuzjednejstronyjako
mocodawcaiagent,ponieważformułujeokreślonąpolitykęorazokreślawarunkiikon-
trolęjejrealizacji.Natomiastadministratorjestwykonawcątejpolityki.Politykwtym
układzieposiadarelatywniemniejsząwiedzęoprzebieguprocesurealizacjipolitykiniż
jegopodwładny,czyliadministrator.Administrator,wiedzącotym,wykorzystujetodo
przedstawieniarealizacjiokreślonejpolityki,wskazującnasamesukcesy.Polityk,prze-
kazującteinformacjewyborcom,starasięjejeszczebardziejubarwić.Politykzdajesobie
sprawę,żewyborcyniewstaniesprawdzićprzekazywanychinformacjiosukcesach.
Występowaniezjawiskwłaściwychdlateoriiagencjipowodujebrakprzejrzystościireal-
nościwprocesiepodejmowaniadecyzji,ponieważkolejnedecyzjeopartenaniereal-
nychpodstawach.Wkonsekwencjipowodujetorozmycieodpowiedzialnościitrudności
zpomiaremefektów.Zwolennicytejteoriiproponują,abyzmniejszyćudziałpaństwa
wgospodarceorazwprowadzićdosektorapublicznegokontraktymenedżerskie19.
Jeślichodzioteoriękosztówtransakcyjnych,topodobniejakpoprzednieteorie
wychodzionazanalogiiprzedsiębiorstwadosektorapublicznego.Twórcytejteoriitwier-
dzą,żewprzedsiębiorstwiezawieranelicznetransakcjezinnymiprzedsiębiorstwami,
zinstytucjami,zagendamirządowymiitp.Zarządzającyprzedsiębiorstwemwwyborach
transakcjikierująsięrachunkiemkosztów.Teoriakosztówtransakcyjnychzakłada,że
wielkośćkosztówjestwprostproporcjonalnadowielkościprzedsiębiorstwa.Twórcy
tejteoriitwierdzą,żeimwiększyjestudziałkosztówtransakcjiwymagającychwy-
specjalizowanychinwestycji,tymwiększejestprawdopodobieństwopowstaniadużych
przedsiębiorstw20.Dlategouważają,żekosztytransakcjiszczególniedużewsektorze
publicznym.Wynikatogłówniezwielkościpodmiotówdysponującychprawamiwy-
korzystywaniazasobówpublicznychorazzwysokichkosztówpozyskiwaniaprzeznie
informacjirynkowych.Oprócztegoinformacje,którymidysponująprzedsiębiorstwa
państwoweisektorpubliczny,małowiarygodne.
Reasumując,należywskazać,żedokonującesiępodwpływemomawianychteorii
reformyadministracjipublicznejzmierzająwostatnimokresiedowprowadzeniamierze-
niaefektówdziałalnościwładzpublicznych.Służyćmatemuwprowadzeniebudżetów
19A.Zalewski(red.),Nowezarządzaniepublicznewpolskimsamorządzieterytorialnym,SGH,
Warszawa2007,s.15.
20Ibidem,s.15.
37