Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
FilozofiaKanta
14
wionąprzezLambertawNeuesOrganonorazpowstanieKrytykiczystego
rozumuzwiązanezbadaniamiKantanadmetafizyką”11.Spośródczterech
wymienionychpunktówinteresującyjesttutylkoostatni,amianowicie
powstanieKrytykiczystegorozumu,aleniesamdlasiebie,leczzewzglę-
dunaoddziaływanieKantowskiegodzieła.Mającnawzględzierecepcję
Krytykiczystegorozumu,podkreślićnależydwiekwestie.Popierwsze,
znaczenierecenzjiChristianaGarvego(174211798),znanejnampierwot-
niewredakcjiJohannaGeorgaHeinrichaFedera(174011821),naktórą
Kantodpowiedział,piszącProlegomena12.Wreszciezpunktuwidzenia
tamtejdyskusjiważnejestrównieżto,żew1985rokuukazałasięwłaści-
warecenzjaGarvego13,opublikowananałamach„AllgemeineDeutsche
Bibliothek”.Tojednaktylkopierwszakwestiaważnadlarecepcjifilozofii
Kanta,kwestia,którazaowocowałaopublikowaniemwroku1787drugie-
go,zmienionegowydaniaKrytykiczystegorozumu.Podrugie,trzeba
zwrócićuwagęnafakt,żetonietylkoKrytykaczystegorozumu
kształtowałarozumieniefilozofii.FichteznaiwyżejceniKrytykępraktycz-
negorozumu,opublikowanąporazpierwszywroku1788.Lehmann,jak
widzieliśmy,akcentujeznaczenieKrytykiwładzysądzenia,ogłoszonej
drukiemwroku1790.Wtensposóbniejakosamakształtujesięodpo-
wiedźnapytaniepierwsze(jakwistociewyglądaliniarozwojowafilozofii
prowadzącaodKantadoFichtego?).Otóżowaliniaprzedstawiasięjako
dyskusjanadfilozofiąKanta,natomiastfilozofiaFichtegoprezentujesiętu
jakorezultattejdyskusji1dyskusjipodejmowanejzperspektywyKrytyki
praktycznegorozumu.Tenniepozornyfakthistorycznywznaczącym
stopniuwpływanarozumieniefilozofiiKantarównieżdziś.Rodzibowiem
nieuzasadnioneprzekonanieoprymacierozumupraktycznegonadrozu-
memteoretycznymwfilozofiiKanta.
Próbującodpowiedziećnatakpostawionepytanie1wartoprzy-
pomnieć,żepytanietobrzmi:Jakiwistociekształtprzybieraliniaroz-
wojowafilozofiiprowadzącaodKantadoFichtego?1wskazaćtrzeba,że
jestto:filozofiaKantaodczytanaprzezpryzmatosiągnięćReinholda
iMaimona,dokonanawświetleKrytykipraktycznegorozumu.Trafna
okazujesiętuuwagaM.J.Siemka,którypisze:„[...]Fichtenietylkoza-
czynaswąlekturęKantaodKrytykipraktycznegorozumu,tematyzując
całąinterpretacjęfilozofiikrytycznejprzedewszystkimwokółproblematy-
11R.Kuliniak,T.Małyszek:Spórwokół„Krytykiczystegorozumu”Imma-
nuelaKanta.W:Ch.Garve:Rozprawypopularnofilozoficzne.Tłum.R.Kuliniak,
T.Małyszek.Wrocław2002,s.167.
12Szerzejnatentematzob.R.Kuliniak,T.Małyszek:Spórwokół„Krytyki
czystegorozumu”ImmanuelaKanta...,s.1721176.Zob.teżlistyGarvegodoKantaiodpo-
wiedźfilozofazKrólewca.Ibidem,s.1871198.
13Ibidem,s.1991227.
