Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
FilozofiaKanta
16
kantystówipółkantystów18,którypodtrzymujeKarlVorländer(18601
1928)wswejGeschichtederPhilosophiezroku1903.Windelbandtłuma-
czytonastępująco:„NajczęściejzwolennicyKantapunktemwyjściausta-
nawialijedenzprzedkantowskichsystemówi1wstopniu,wjakimto
tylkomożliwe1poszukiwaliustaleniajegozgodnościznowymprzekona-
niem”19.Dlategoteż,kontynuujeWindelband,niezwykletrudnejestusta-
leniegranicymiędzykantystamiapółkantystami.Niecowięcejświatłana
tenpodział,któregobrakwklasycznymopracowaniuÜberwega,rzuca
Vorländer.Piszeon:„Nazwą»półkantyści«obejmujemyszeregmniej
znaczącychmyślicieli,którzywprawdzietakżewwiększymlubmniej-
szymstopniuwychodząodkrytycyzmu,późniejjednaknaróżnestrony
zbaczająztejdrogiistanowiąwłaściweprzejściedoprezentacjiFichtego,
któregotakżejużuSchilleraprzypominająniektórekwestie.Należądo
nich:Reinhold,Maimon,Beck”20.Kwestiąwymagającąosobnychbadań
jestczaspowstaniaterminu„półkantyści”iustalenie,ktopierwszygo
użył.Zpewnościąjednakpojawiłsięondużowcześniej,gdyżposłużył
sięnimjużCarlFortlage(180611881)wswejGenetischeGeschichteder
PhilosophieseitKant21,wktórejmówiopółkantystach,bądźteżo„syste-
machoswobodniejszejkonsekwencji”22.
Próbaodpowiedzinapierwszezostatniopostawionychpytań:na
czympoleganovumfilozofiiReinholdawzględemKanta?,wymagawska-
zaniamotywów,jakiekierowałymiędzyinnymiReinholdem.„Podtym
znakiem[problemuKantowskiejrzeczysamejwsobie1A.J.N.]pozostaje
pierwszeprzekształcenie(Weiterbildung)KantaprzezReinholda(1789),
Maimona(1790),Fichtego(1794)iBecka(1796).Myślicieleci1atakże
wieluinnych1należądoczasówpoczątkówtamtegoruchu,którynazy-
wamyfilozofiąnaczelnejzasady(Grundsatzphilosophie),
ponieważichdążeniemjestznalezienienajwyższejzasady,naktórejpod-
stawiemożnausystematyzowaćkrytykę(względnie,jakuBecka,znaleźć
»jedynemożliwestanowisko«,naktóregopodstawiemożnają»ocenić«),
asamąfilozofięnależywydedukowaćjakonaukowysystem.Filozofiana-
czelnejzasadyjestfilozofiąświadomości,naukąnaczelną(Grundwis-
senschaft),filozofiąsystemową.Jestona»oczyszczonym«wolfianizmem
względnieleibnizjanizmem,któryprzeszedłkrytykęrozumu”23.Wocenie,
jakiejdokonałLehmann,uwyraźniasięrzeczjedna,którąakcentujewielu
18Por.W.Windelband:DieGeschichtederneuerenPhilosophie...,Bd.2,s.198.
19Ibidem.
20K.Vorländer:GeschichtederPhilosophie.Bd.3:DiePhilosophiederNeuzeit.
§44:KantianerundHalbkantianer.Solingen1907,s.1151.
21C.Fortlage:GenetischeGeschichtederPhilosophieseitKant.Leipzig1852.
22Ibidem,s.344.
23G.Lehmann:GeschichtederPhilosophie...,Bd.8,s.24.
