Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.Ilefilozoficznychświatówistnieje?
aksjomat)dlakonstrukcjitakiegoobrazu,modeluświata,którybędzieodpowiadał
prawdziwejrzeczywistości,rzeczywistościistniejącejnaprawdę.
ZtejprostejioczywistejmetafizycznejzasadytożsamościParmenideswypro-
wadziłdrogąściślelogicznego,dedukcyjnegorozumowaniawszystkiewłaściwości
bytu.Jednaknajciekawszeinajważniejszedlamyśleniafilozoficznegosąniesame
stwierdzeniaprzypisującebytowiokreślonecechy,alesposoby,wjakiParmenides
uzasadniaowestwierdzenia.Poniżejznajdująsiędwaprzykładytakichuzasadnień:
1.PrawdziwyBytjestjeden.Stanowiskostwierdzające,żeistniejetylkojedenbyt,
jednasubstancja
5
,nazywamymonizmemi
[Uzasadnienie:Wświecierządzonymprzezmztbytmożebyćtylkojeden,bogdyby
byłydwalubwięcejbytów,tomusiałybysięoneczymś(jakąścechąlubcechami)róż-
nićmiędzysobą.Ta(domniemana)różnicamogłabybyća)bytemalbob)niebytem.
Ad.b.Niebytembyćniemoże,boniebytuniema(jaktostwierdzamzt).Byt
niemożesięróżnićodbytuniebytem—czymś,czegoniema.
Ada.Rozpatrzmyzatempierwsząmożliwość:możebytróżnisięodbytubytem?
Jeślistwierdzamy,żebytróżnisięodbytubytem,tooznaczatotylkotyle,żebyt
niczymsięodsiebienieróżni—jestsobą
6
.
Wniosek:Niemadwóchlubwięcejbytów,którebysięczymśróżniły.Azatem
prawdziwyBytjestjeden.Conależałoudowodnić].
2.PrawdziwyBytjestniezmienny;stanowiskostwierdzająceniezmiennośćbytu
nazywamystatyzmem.
[Uzasadnienie:Bytjestniezmienny,bowszelkazmianamogłabybyća)zmianą
bytuwbytlubb)zmianąbytuwniebyt.
Adb.Aleniebytuniema,jaktostwierdzamzt.Bytniemożezmieniaćsięwcoś,
czegoniema.Zmiananiemożewięcbyćzmianąbytuwniebyt.
Ada.Rozpatrzmywięcpierwsząmożliwość:możezmianajestzmianąbytuwbyt?
Jeślistwierdzamy,żebytzmieniasięwbyt,tooznaczatotylkotyle,żebytsię
niezmienia
7
,pozostajesobą,jestsobą,potwierdzawłasnątożsamość.
Wniosek.Azatemprawdziwybytjestniezmienny.Conależałouzasadnić].
5
Substancjatobytsamoistny,istniejącysamzsiebie.
6
Jeślimówimy:nAróżnisięodAA”
,tostwierdzamy,żeAnieróżnisięniczymodA;AjestA,Ajest
sobą.StwierdzamytożsamośćA.WzdaniunAróżnisięodAA”orzeczenie(wyrażoneczasownikiem)
nróżnisię”nicnieoznacza,jesttylkopustągrąsłów,którejnic(żadenrzeczywistyakt,cecha,stan,
relacja)nieodpowiada.
7
Jeślimówimy:nAzmieniasięwA”
,tostwierdzamy,żeAniezmieniasię,pozostajesobą.Dalsze
uwaginatematgrysłówwyrażenianzmieniasię”sąanalogicznedotychwprzypisie6.
33
