Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26|rozdziałdrUgi
wianiaformliterackich–przynajmniejtakich,którepodejmują
poważnekwestieporuszanetakżewjegoakademickichpracach.
Byćmoże,uświadomieniesobieprzezfilozofa,żeracjonalizmma
mitycznycharakter,spowodowało,żeprzekraczaniedyskursównie
byłojużkonieczne–skorodyskursnaukowynieróżnisięwieleod
innychwypowiedzi,niemapotrzebywyrażaniaswoichpoglądówza
pomocąróżnychform.Statuswypowiedzizostajewpewnymsensie
zrównany,apodmiotniemożeustawićsięwpozycjizdystansowa-
negobadacza.Kołakowskipozostałracjonalistą,alepoprzezsposób
uprawianiafilozofiirozumianejjakoaktywnośćanalityczna,samo-
ograniczającasięikwestionującawłasnekompetencje,aniejako
wyrażanieswojegoświatopoglądu(któryzresztąnierazpośrednio
ujawniał).Świadombyłzresztązapętleniawspółczesnejfilozofii,
swoistejszarlatanerii,jakąstajesięobecniefilozoficznemyślenie
10
.
Jednocześniemyśliciel,przechodząccorazbliżejdopozycjikapła-
na11,nieprzestajebyćbłaznem,ironiabowiempozostajejednym
znajważniejszychdlaniegotropów,którytakżewprowadzawirus
nieoczywistościdoracjonalistycznychwywodów.Jegopóźniejsze
tekstypokazują,żeczęściowerozbicieracjonalnościdokonałosię
równieżnapoziomiepoetykiwypowiedzi–Kołakowskichętniejwy-
bieraluźniejsząwformieeseistykę,rzadziejposługujesiętermi-
nologiąspecjalistyczną.Nawetwprzedmowiedodrugiegowydania
Obecnościmitupisze:WZpewnościąinaczejbymgonapisałdzi-
siaj–stylembardziejuproszczonymimniejpoddanymwpływom
nowszej,zwłaszczaniemieckiejfilozofii”(Obecność5).
WreszcieodObecnościmitu,książkiwydanejw1972roku,alena-
pisanejw1966,uwidaczniasięwyraźnieprzełom,wktóregowyni-
kuKołakowskiuznałracjonalizmzaprzejawmyśleniamitycznego,
analogicznegodorefleksjireligijnej12.Filozofprzyjąłpostawęme-
taracjonalisty,którątakopisujeStróżewski:WOtorozumwokreślo-
nychokolicznościachzdolnyjestodkryćsweograniczeniaiuznać,
żeistniejądziedziny,którychjakorozumniebędziezdolnyprze-
niknąć”13.Kołakowskijednocześnieuświadomiłsobie,żekażda
racjajesthistorycznaiwzględna
14
.Ostatecznieodszedłteżod
marksizmuijeszczeprzedwymuszonąemigracją(1968)zaczyna
pisaćpierwszytomGłównychnurtówmarksizmu(1975–1978)–
syntezę,którajestjednocześnierozliczeniemsięzwłasnąprze-
