Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
ANDRZEJGRZEGORCZYK
nejEuropynieurywasię.Jakdotądtrwanieprzerwanie,inspirującrozlicz-
neobecnebadanianaukowe.
Służbaprawdzie,togłoszenieprzeżytejiuznanejwizjiŚwiata.Niezgo-
danawszystko,cojestzniąsprzeczne.Przedewszystkimniezgodanajaki-
kolwiekwłasnyczynodbiegającyodwypowiedzianychprzezsiebieogól-
nychzasadżycia.
Służbadobru,todzieleniesięzpotrzebującymitymwszystkim,cosię
posiadadowłasnejdyspozycji.Służbapięknu,totworzenietego,cospra-
wiaradośćsamymswoimistnieniem2.
Obrazhistoriirealizacjizarysowanychwyżejideinieprzedstawiasię
jednakjakociągłatwych(lubnawettrudnych,aleniepodważalnych)osią-
gnięć.Nieprzedstawiasięjednakrównieżjakocałkiemzapomnianaidea
lubfunkcjonującajedyniewmarzeniachfanatykówoderwanychodrze-
czywistości.
Ideata,wyrażonaprzezemniewyżejwsposóbbyćmożeniecomarzy-
cielski,wrzeczywistościprześwitywałaprawdopodobnieprzezmyśli
iczynyjedynienielicznychgreckichobywateli.Sokratesbyłniewątpliwym
jejświadkiem(µαρτυς),alejużjegouczniowieusiłowaliodwieśćgoodda-
niategoświadectwa.Arystotelesofiarowałwolnośćswojejniewolnicy,
zktórąwspółżyłwostatnimokresieswojegożycia,aleustanowiłtodopiero
wtestamencie,naczasposwojejśmierci.Stoicydowodzili,żeludziesą
wistotnysposóbrówni,aleteżniewyciągaliztegownioskówpraktycz-
nychdlakształtowaniażyciaspołecznego.
2.Chrześcijańskiewzmocnienieideiabsolutności
iuniwersalizmuwartości
Ideewartościuzyskałydopieropoważnewzmocnieniezestronyruchu
intelektualnegoireligijnego,zrodzonegocałkiemniezależnieodEuropyna
azjatyckimwybrzeżuMorzaŚródziemnego,ruchuzwanegochrześcijań-
stwem,będącymzreformowanąwersjąreligiisformułowanejitrwającej
wnarodzieIzraelajużwcześniejiujętejprzezMojżeszawbardzookreśloną
postaćzapomocąwieluścisłychprawnychprzepisów.
ZastanawiającyjestsukceschrześcijaństwawEuropie.Startujeono
zbardzoniekorzystnejpozycjimałejsektywmałym,obcymdlaeuropej-
___
___
___
___
___
__
2AbsolutnośćwartościPięknawydajesięnajtrudniejszadoobronienia,jeślizwrócimy
uwagęnaróżnorodnośćludzkichgustów.Możnajednakzauważyć,żeto,coprzezjednych
uznanejestzabrzydkie,możebyćnp.trafnymartystycznie(czyli„pięknym”)sposobem
pokazaniarzeczypodjakimśwzględemrzeczywiścieszpetnej.Tegotypuodróżnienieaspek-
tuestetycznegoosądupozwalabronićabsolutnościsamegowymiaruwartościPiękna.
