Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Feministkiwewspółpracyzpaństwem
iwybieraspośróduprzednioograniczonejliczbyopcji,przyczymrzadkozdaje
sobiesprawę,żeograniczenietoistniejeiżemożezostaćpodważone.WZmyśle
praktycznymsocjologwyjaśnia:
[ł]dyspozycjetrwalewpojoneprzezmożliwościiniemożliwości,swobodyikonieczności,
ułatwieniaizakazywpisanewwarunkiobiektywne[ł]wyzwalajądyspozycjeobiektyw-
nieprzystającedotychżewarunkówiwpewnymsensieuprzedniojużprzystosowanedo
stawianychprzezniewymogów.Ztegowzględuokazujesię,żenajmniejprawdopodobne
praktykizostająwykluczoneprzedjakimkolwiekzbadaniemztejracji,żesąniedopomy-
ślenia[ł](Bourdieu2008:73–74).
Habitus,wpisującwjednostkiigrupyspołeczniezdefiniowaneschematypostrze-
ganiarzeczywistościiaktywizującje,organizujedziałaniajednostek,zapewniając
reprodukowaniespołeczeństwa.Kluczowejesttutajpodkreślenie,żehabitusrzadko
jestsystememnazwanymczyujawnionym,ajegospołecznakonstrukcjaiwistocie
całkowiciehistorycznycharakterzostająnietylkoHzapomniane”czyHukryte”,ale
teżHznaturalizowane”,stającsiępoprostuwłaściwymHporządkiemrzeczy”.Wten
sposóbwytwarzaneiodtwarzanehabitusygwarantujązarównozgodnośćista-
łośćpraktykwczasieHpewniejniżjakiekolwiekregułyformalneiwszelkiejawnie
wyrażonenormy”,jakiichwzględnąniezależnośćodzewnętrznejibezpośredniej
rzeczywistości(Bourdieu2008:74–76).Charakterhabitusuutrudniajegoocenę
izakwestionowanieporządku,któryorganizuje.Tensammechanizmodnosisię
dospołeczniewytwarzanychrelacjimiędzykobietamiamężczyznami.
Normyzwiązanezpłcią,ustanawiająceporządekopierającysięnabinarnej
różnicypomiędzyHmęskimmężczyzną”aHkobiecąkobietą”,wpisanesąwdwie
klasyhabitusówdefiniującychto,coHwłaściwe”,Hnormalne”,Hoczywiste”dla
kobietimężczyzn.WedługBourdieuzasadyteopierająsięnabiologicznejróż-
nicy,jednakpozaniąwychodząizwrotniesięwniąwpisują,naturalizującspo-
łecznąkonstrukcjęiodwracającciągprzyczyniskutków.Wkonsekwencjigender
jakohabitusorganizujewyobrażenianatematrzeczywistościnazasadzieprzyjęcia
porządkupłcitakiego,jakimonjest.Porządek,októrymmówimy,totytułowa
męskadominacja–stosunkispołeczneoparte,wsferzematerialnej,symbolicznej
czydyskursywnej,napierwszeństwieiprzewadzemężczyznitego,coHmęskie”,
orazpoddaniuieksploatacjikobietiumniejszeniutego,coHkobiece”.Trwałość
męskiejdominacjiwynikaznaturysamegohabitusu.Habitusykobietimężczyzn,
wpisanewichciałaipsychikę,zakreślająramyichpercepcji,wyobraźni,subiektyw-
nieodczuwanychmożliwościiwreszciedziałań.Zasadytego,cowłaściwekobietom
imężczyznom,przekazywanejednostkom,wytwarzająrzeczywistość,ograniczając
możliwościrozpoznanianaturyjejprawomocności.To,cojestwpisanąwciało
historią,przekazywanązpokolenianapokolenie,przezjednostkijestpostrzegane
jakoautomatyczne,naturalne,właściwieHinstynktowne”,awięcumykareflek-
sji.Habituswytwarzarzeczywistośćwjednostce,któraprzezswojedostosowane
działaniapotwierdza,wzmacniaireprodukujehabitus.Różnicaiporządekpłci,
wpisanewhabitusymężczyznikobiet,tworząswoistąklatkę,uniwersumświata
symbolicznegoimaterialnego,zktórejwyrwaniesięstajesiępraktycznieniemoż-
liwe.PrzytoczędłuższyfragmentzdziełaBourdieu:
