Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Troismonnaies«isiaques»demel-DikkaàAlexandrie(saisonsdefouilles1963–2006)
prochesdelareprésentationsurlunedesmonnaiesconnuesdunevente
44
.Deuxdestroismonnaiesmisesaujour
àKômel-Dikkasontfrappéesselonlorientationdesaxesà12h,cequinefaitqueconfirmerlaprédominancedes
monnaiesorientéesà12h,constatéedéjàparM.-Chr.Marcellesi
45
.
MiseàpartlasérieaveclebustedeSérapisetlafigureduNil,àl’époqueromainetardiveàAlexandriefurentémises
aussidessériesdepetitesvaleurs,sansefgieimpérialeaudroitettrèsprochesstylistiquement.L’unedesvariantesporte
audroitlebustedeSérapisaccompagnédelalégendeDEOSANCTOSARAPIDI,etaureversTychéàdemi-cou-
chéesuruneklinè,aveclalégendeGENIOALEXAND,SMouMSàlexergue
46
.Uneautrevariantereprésentele
Nilàdemi-couchéetEutheniaàdemi-couchée,avecLB(date?)àlexergue
47
.Toutporteàcroirequecesvariantes
sontbeaucoupplusraresquelasérieaveclebustedeSérapisetlafigureduNil
48
.D’aprèsM.-Chr.Marcellesi,furent
successivementutiliséeslamarquedatelieràlexergue,ALEetlalettredofcinedanslechamp,puisseulementALE
et,àlafin,lamarqueSMouMSàlexergue
49
.
LesémissionsdAntiocheetdeNicomédiementionnéesparleschercheurssontdatéesdiléremment.J.vanHeesch
estdavisquellesontétéfrappéesenmêmetempsquelasériealexandrine,soiten312.DemêmeL.Bricault,selon
quicessériesontétécontemporaines
50
.Poursapart,M.-Chr.MarcellesipensequelesmonnaiesdAntiochedoivent
êtreattribuéesàlapériodeentre310et320maisquelasérieIoviConservatori/VictoriaAuggnapasunliendirect
avecAntiocheetlesmonnaiesdeNicomédienedoiventpasêtreprisesenconsidération,carlamarquedatelierOPA,
assezconfuse,netrouvepasdeconfirmationdanslhistoiredecetatelier
51
.E.A.Arslan,quantàlui,considèrequeces
sériesnedoiventpointêtreenvisagéesensemble.Enelet,danssoninterprétationdelasériefrappéeàAlexandrie,
ilvoitunrapportentrecelle-cietlesmonnaiesaveclesmotifsisiaquessansmarquedatelieràlexergue,attribuées
àlatelierdeRome,parmilesquellesilyavaitunlotdontliconographieétaitsimilaireàcelledelasérieenquestion
52
.
LessériesdAlexandrie,dAntiocheetdeNicomédiesontprocheslesunesdesautresparlabsencedefgie
impérialeaudroitetlerépertoiredereprésentationsquidilèredesimagescommunémentprésentessurlesémis-
sionsimpérialesduIV
e
siècle.Unitésdepetitevaleur,elleétaientsansdoutedestinéesaumarchélocal,bienquil
yaitpaseudinterdictionformelledecirculationpluslarge
53
.Lesmonnaiesissuesdechacundestroisateliersconsti-
tuentnéanmoinsdesensemblesàpart.Enelet,liconographiedesmonnaiesissuesdechacundestroiscentresnest
pasunifiée
54
.Demême,letravailnestpasstylistiquementhomogène.Lesmonnaiesalexandrinestémoignentde
limportancedesdeuxdivinitésvénéréestoutparticulièrementenÉgypte
55
.
L’iconographiedesmonnaiesdAntiocheprésentedenombreusesvariantes:Jupitertrônant,IOVI
CONSERVATORIetVictoire,VICTORIAAVGG;lapersonnificationdAntiocheassisesurunrocheravecla
personnificationdelOronteàsespieds,GENIOANTIOCHENIetApollontenantunecithare,APOLLONI
SANCTO;bustetourelédelapersonnificationdAntioche,GENIOCIVITATISetApollontenantunecithare,
APOLLONISANCTO
56
.
L’atelierdeNicomédiefrappaitunseultype:bustevoilédeCérès,DEAESANCCERERIetpersonagefémi-
nindrapédebouttenantlegouvernailetlacornedabondance(Fortune),GENCIVITNICOM,OPAàlexergue
57
.
L’iconographiedureversdecetteémissionestcaractéristiquenonseulementdeNicomédieoupluslargement
dudiocèseduPont.ToutcommelesreprésentationsdeJupiteretdeVictoire,lesreprésentationsdeFortune,
44HeidelbergerMünzhandlungHerbertGrüne.K.,Auction53(20.May2010),Lot445,https://www.acsearch.info/search.html?
id=793660(consultéle5mars2018).
45Cf.Marcellesi2008:190.
46Alföldi1937:pl.IV37;vanHeesch1975:108,no9,versjuin/juillet311;cf.100,n.37;Arslan1996:540;2003:174;Marcellesi
2008:18;Bricault2013:125.
47Milne1933:128,no5397-5401;exemplairedécouvertenIsraël,HorbatQazara,Negev,IAA15720.
48Voiraussil’émissionsansmarquedatelier,audroitbustesdeSérapisetdIsisaccolés,aureversleNilprenantlappuisurunprotomé
desphinx,SANCTO[N]-I-LO,Gorny&MoschGiessenerMünzhandlung,Auction215(14.Oct.2013),Lot574,https://www.
acsearch.info/search.html?id=1713874(=https://www.tesorillo.com/isis/civ/index1.htm,no10),(consultéle5mars2018).
49Marcellesi2008:191,cf.190.
50Bricaultetal.2008:248.
51Marcellesi2008:189;cf.vanHessch1993:68.
52Arslan2003:172,174-175;cf.Alföldi1937:19.
53Cf.lesremarquesdeCallu1969:27.
54Cf.remarquedeMarcellesi2008:187.
55VoirBonneau1964:319-324.
56vanHeesch1975:105-106,mai310-juillet311;vanHeesch1993:66;Arslan1996:540,n.16;Marcellesi2008:193avec
n.49;exemplairedécouvertàChypre,Lichocka2006.
57vanHeesch1975:104,env.311;1993:66;Arslan1996:540,n.16.
39