Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wprowadzenie
Ewolucjasystemuspołecznegoijegoinstytucjiobejmowałazmianystruktury
społecznej17,analizowanejnapoziomachsystemówspołecznych(iichsubsystemów),
instytucji,organizacjiorazdziałańirelacjimiędzydziałaniami,iprowadziłado
wykształceniasięnastępującychtypówspołeczeństw:społeczeństwanowoczesnego,
społeczeństwaprzemysłowegoklasycznegoiprzemysłowegopostępowego,ewen-
tualniespołeczeństwapostmodernistycznego.Zmieniałasięrównieżstratyfikacja
społeczeństwa–obserwujesięprzejścieodspołeczeństwastanowego,którepo
rewolucjiprzemysłowejustąpiłomiejscaspołeczeństwukapitalistycznemu,zjego
podstawowympodziałemnawarstwęburżuazji(kapitalistów)irobotników,do
społeczeństwapostmodernistycznego,zjegopodziałemnamenedżerów,odgrywają-
cychwiodącąrolę,iludzipracującychwusługach,niewykorzystującychwwystar-
czającejmierzeczynnika,,wiedza’’.Ewoluowałarównieżstrukturawiekowaspołe-
czeństwa(młode,rozwijającesięistarzejące)orazstrukturageograficzna(słabo/gęsto
zaludnione).
Ewolucjasystemukulturowegoijegoinstytucjiwiążesięzezmianamiwzakresie
obowiązującychkierunkówkulturowych,wśródktórychmożnawyróżnićróżneepoki
kulturowe(jakiliterackie)izwiązanezniminowekierunkimalarstwa,sztuki
iarchitektury.Zmianieulegałynietylkoartefakty,aleisposóbpatrzenianaświat,
człowieka,Bogaiobowiązującysystemwartości.Ważnymwyznacznikiemzmian
byłyzwłaszczaprądymyśloweifilozoficzne,naktórychopierałysięideeekonomicz-
ne,polityczneispołeczne,atakżereligijneorazsystemyideologiczne.Zaznaczasię
tuprzejścieodmyślihumanizmuirenesansu,empiryzmuipodkreślaniarolipraw
naturyprzezidealizm,utopiespołeczne,pozytywizmineokantyzmdomaterializmu
historycznego,neopozytywizmu,fenomenologii,neotomizmu,strukturalizmuiwresz-
ciepostmodernizmu.
Ewolucjatrendów,systemówiinstytucjizmieniasystemgospodarczy,atym
samymwpływanapodmiotyinarzędziapolitykigospodarczej.Zmieniającesiępod
wpływemtrendówsystemywpływajązatem,każdynaswójsposób,naichewolucję.
Podobnywpływnanarzędziajakinapodmiotymająpewneinstytucje,np.prawo
własności,ograniczająceprzykładowomożliwościnaruszeniawłasnościprywatnej
przezpaństwochcąceosiągnąćwłasnecele.
Narzędziasązależneodcelów,którewyznaczająpodmioty,orazodstanu
wiedzyekonomicznej,pozwalającejnaichosiągnięcie.Ponieważzmieniasięstale
całespołeczeństwoiwszystkiesystemy,zmianieulegająrównieżmożliwości,jakie
maprzedsobąpodmiotzmierzającydodanegocelu.Zatemspośróddostępnych
działańwybieranesątakie,którewaktualnymstaniewiedzynajlepiejsięnadają,
przynajmniejteoretycznie,doosiągnięciawytyczonychcelów.Możliwościstosowa-
niadanychnarzędziprzezpodmiotokreślająprzyznanemuuprawnieniaoraz
środkimaterialne(finansowe)iniematerialne(rozporządzenia,ustawyiinneakty
prawne).
17Jesttotzw.szkieletspołeczeństwa,przedstawiającypewnewzględniestałespołecznerelacje,
wktórychobrębieludzierazemżyjąipracują,atakżerole,któreodgrywają,orazgrupy.
