Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
11
podmiotypolitykigospodarczej,wrazzzasadamiichkoordynacji,dostępnymiim
uprawnieniamiizobowiązaniami.
Zapodobieństwawramachcywilizacjiodpowiedzialnesąkulturoweczynniki,
które,ponieważewoluująnajwolniej,wyjaśniająróżnicewrozwojuróżnychkręgów
kulturowych3.Całyświatjakootoczeniedlapolitykigospodarczejmożnapodzielićna
różnecywilizacje,awięc,,strefywpływudanejkultury,którejmieszkańcy,rozpatrywani
jakopewnacałość,różniąsiępodpewnymiwzględamiodmieszkańcówinnejcywiliza-
cji’’4.Cywilizacjajestpewnymkręgiemkultury,zktórymidentyfikujesięczłowiek,
azarazemnajwiększąjednostkąłączącądanągrupęspołeczną,wktórejwiększe
porozumieniejestwewnątrzniżnazewnątrz.Największewspółczesnecywilizacje
obokcywilizacjizachodniej5to:chińska,japońska,hinduistyczna,islamska,latyno-
amerykańskaiprawosławna6.Częściącywilizacjisąposzczególnenarody,którymod
dawnaprzypisywałosiępewneokreślonecechy(tzw.cechynarodowe),będące
wynikiemróżnicklimatycznychjakispecyficznychdladanegonaroduinstytucji.
Ocechachnarodowychmówisięrównieżobecnie,alebezpróbszerszejsystematyzacji,
przyczymunikasięmówieniaoichrasowymcharakterze,awięcwpływienastrukturę
osobowości7.Kwestiacharakterunarodowegozyskujenoweznaczeniewkontekście
zjednoczonejEuropyiidentyfikacjieuropejskiej(mówisięnp.onarodzieeuropejskim)
porównywanejzidentyfikacjąnarodową[Voglrieder2001,s.197].
Wksiążcetejbadaniazostałyograniczonedocywilizacjizachodniej,cowynika
popierwszeztego,żejestonaodparusetlatnajsilniejsząinajbardziejrozwiniętą
cywilizacją,odgrywającąnajwiększąrolęgeopolityczną[m.in.Brunner1956,s.268].
Podrugietowłaśnieonawytworzyłabardzotrwałeiważnedlawspółczesnego
światainstytucje,doktórychnależym.in.demokracjakapitalistyczna–ostatnietap
rozwojupolityczno-gospodarczego,którystałsięźródłemsukcesuEuropyinie-
odłącznączęściącywilizacjieuropejskiej.Wreszcie,cywilizacjęzachodniącharak-
teryzująnajwiększyudziałwPKBświatowym,jakiwwielkościterytoriumznaj-
dującegosiępodjejkontrolą8,atakżeznaczneosiągnięciacywilizacyjne.Pozatym
cywilizacjazachodnioeuropejskajestcywilizacją,doktórejzaliczasięPolska,co
zostałoformalnieprzypieczętowanewejściemnaszegokrajudoUniiEuropejskiej.
3Czynnikikulturowezaliczasięczęstowdebatachekonomicznychdotzw.kapitałuspołecznego
(ang.socialcapital)[Fukuyama2001,ss.3130–3134].
4Np.Kavolis[1985,ss.29–38],Toynbee[1991],Piskozub[1996],Koneczny[1996],Bańka[1986,
1987,1991],Bagby[1958].Wdefiniowaniucywilizacjiprzeważaujęciecywilizacjijakokulturowego
uwarunkowaniahistorycznego,wodróżnieniuodpojmowaniacywilizacjijakocechywrodzonej(bliskiej
pojęcioworasie).
5Cywilizacjazachodniaokreślanajesttakżejakoeuroamerykańskalubpółnocnoatlantycka[Huntin-
gton1998,s.59].
6InnepodziałymożnaznaleźćuBierstedta[1996,s.484],Spenglera[1990],Bagby’ego[1958,s.243].
7Por.Romani[2002].Pojęciecechnarodowychrzadkostanowioddzielnyprzedmiotbadańnauko-
wych,m.in.stosujesięgo,analizującprzedsiębiorstwairóżnicemiędzynimiwposzczególnychkrajach,
wykorzystującpozyskaneinformacje,np.wzarządzaniumiędzykulturowym,zewzględunawpływna
wynikiekonomiczne[Terhune1970,ss.203–263;Hampden-Turner2003;Fukuyama2001,s.3130].
8Znaczeniecywilizacjizachodniejpowolisięjednakzmniejsza[Huntington1998,s.124].
