Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ewangeliazbawienia.Polskalewicachrześcijańska,tomIII
łościniema,tambłogosławieństwaBożegobyćniemoże.Nieprzystawaćnasprawiedliweczynsze
inasłusznecenyskupu,jesttopragnąćcudzego.PrzykazanieBożewyraźnietegozakazuje,kiedy
powiada:nNiepożądajanidomu,aniroli,anisługi,anisłużebnicy,aniwołu,aniosła,aniżadnej
rzeczy,którajegojest”.Powtarzamytocodzieńprzypacierzu,ajednakcudzejrolipożądamy,
bokiedynamjąoddajązaniedrogiepieniądze,mówimy,żenieprzystaniemynatakiczynsz,
natakiskup,bonamdarmodadzą.Możemyślicie,żepanomdarmoprzyszłataziemia,którą
terazzamałąopłatąchcąustępować.Możeniewiecieotem,żeonijejwpoczątkachnienabyli
pieniędzmi,takjakwyteraznabyćjąmożecie,alejąnabyliponajwiększejczęściiokupilikrwią
własną;topewnościeniesłyszeliiowielkichwojnach,cobywałyprzedtemwnaszymkraju.
Wiedźciewięcotem,żeodkilkunastuwiekówNiemcytaksiętudonasdarli,żetrzebaim
byłoodbijaćziemię,zagonpozagonie,anakażdyzagonpłynęłakrewtych,cogobronili.Wiedźcie
otem,żepóźniejwaliłazdalekiegowschodućmatatarska,żecipoganiebezBogawsercu,naludzką
krzywdęchciwi,bylibyświatcałyjakszarańczaobsiedli,gdybyichugranicPolskiejziemiszlachta
polskaniebyławstrzymywałaizanasząziemięizaresztęświataniezastawiłasięprzelewemkrwiwła-
snej.PotemTurcysprzysięgalisięnazgubępolskiegonarodu,zbieralitysiącepułków,aprowadzilije
nanaszeimiasta,nagrabież,łupiestwo,pożary,aszlachtapolskazbrojna,szłaprzeciwnimnabój.
Niejedenwkrwawymbojupołożyłmłodeżycie,niejedenwgorsząodśmiercipopadłtureckąnie-
wolę,wkrajświatazagnany,umierałzmękiitęsknoty,anajegomiejsceszliinni,radującsię,żenad-
stawieniemwłasnegożyciaosłoniąojczystepolaichatykmiece,iichdobytek,iżyciewspółbraciom.
[ł]IniemapewniepiędziziemiwcałejPolsce,gdziebykrewszlacheckaniepłynęła,więc
mówięprawdę,kiedymówię,żeonidotejziemizaswojąkrewmająjakieśprawo.Mielijednak
iwłościanie,czyli,jakdawniejmówionokmiecie,prawodocnejziemi,alejeutracili,częściąprzez
własnelenistwoiobojętnośćnasprawykrajowe,aczęściąiprzezniesprawiedliwośćniektórych
panów,bocoprawda,toprawda.Ajakstoiotemwszystkiemwstarychksięgach,jakkmiecie
prawodoziemitracili,opowiemwamzrzędu,żebyściesaminarozumwziąćmogliisamisobie
pomiarkować,czypanowiedziśchcązwasząkrzywdą,czyzwaszemdobrem.Posłuchajciewięc,
skądtosięwzięłaszlachta,skądkmiecieijakkmieciewolni,czynszownikami,apotemchłopami
pańszczyźnianymizostali.Ktotylkopiśmienny,aznastaredzieje,tenłatwodoczytaćsięmoże,
jaktozadawnychczasówbywało.Bywałotakprzedwieki,żeludzieunasrządzilisięgminami,
tojest,żeniktniemiałziemiwłasnej,aleziemiawspólniedocałejgminynależała.
Gminaskładałasięzjednejdużej,albozkilkupomniejszychwsi,aprzewodziliwniejnajstarsi
zkażdegorodzeństwa.Cizbieralisięnaobrady,którewiecaminazywano,aconatakichwiecach
starsigminyuradzili,tocałagminawykonywaćmusiała.Pókibyłoziemidużo,awkraju,póty
totaktrwaćmogło,bokażdemustarczyłozagonawspólnego,cogowyżywił.Każdyszedłzpłu-
giem,orałpole,hodowałpszczoły,syciłmiody;kobietylenprzędły,płótnatkałyibieliły;święta
dożynekiróżneinneobchodziłacałagminazweselem,pierwszemiejscedającsiwejgłowieiżyjąc
szczęśliwiezdarówBożych.
12
