Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wRosji,Czartoryskizostałjegonajbliższymdoradcą.
Wlatach1801–1803byłczłonkiemNieoficjalnego
Komitetuopracowującegoreformywładzrządowych
wpaństwie,od1802zastępcą,aod1804do1806
ministremsprawzagranicznychRosji,od1805członek
SenatuiRadyPaństwa.Wlatach1803–1823pełnił
funkcjękuratorawileńskiegookręgunaukowego
obejmującego8zachodnichguberniibyłwspółtwórcą
reformyszkolnictwa.W1803wmemoriale
Osystemie
politycznym,którywinnastosowaćRosja
Czartoryski
przedstawiłswojeideepolityczneuwzględniającelosy
Polski,RosjiicałejEuropy.Wjegoopinii,pokójwEuropie
byłmożliwydziękioparciustosunkówmiędzynarodami
nazasadachsprawiedliwości.Fundamentempolityki
rosyjskiejpowinnybyćzasadyogólnewynikającezpraw
natury–dążeniedodobrapowszechnegoorazobrona.
Rosja,wcielającwżycieowezasady,mogłabywejść
wrolęarbitrawsprawachkonfliktowychmiędzy
narodami.Zatrzonrównowagieuropejskiejuznawał
postulatprzyznaniakażdemunarodowiwolności
iodrębności.Małepaństwapowinnytworzyćfederacje,
dziękiktórymzapewniłybysobiebezpieczeństwo
iniezależność.PostulowałprzywróceniePolsce
niepodległości,wprzypadkuniezrealizowaniatejidei
ostatecznąalternatywęstanowiłozjednoczenie
wszystkichziemdawnejRzeczypospolitejpodberłem
carajakokróla,zgwarancjąnależytychjejpraw.
Czartoryskiuważał,żepaństwaEuropypowinnywymusić
naNapoleonierezygnacjęzekspansji,wprzeciwnym
wypadkupowinnywypowiedziećmuwojnę.Przedstawiał
onprzedewszystkimwizjęwspółpracyzAnglią,wzłym
świetleukazywałPrusy.W1804Czartoryskizmodyfikował
swekoncepcjez1803iwyłożyłjewtajnychinstrukcjach,
podpisanychprzezcara,wktórezostałwyposażony
NikołajNowosilcowudającysięwposelstwiedoLondynu.
ZakładałyonesojuszRosjiiAngliiwymierzonyweFrancję
wceluzakończeniajejekspansjiwEuropieizawarcia
trwałegopokoju,wktórymstronyzobowiązałysię
dowzajemnegowsparciawwalcezNapoleonem,
