Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XII
Spinozaitradycjehumanizmunowożytnego
wykładwłasnychmyśli),orazTraktatteologiczno-politycz-
ny.Ostatniarozprawa,zawierającajednązpierwszych
wdziejachświeckąkrytykęBiblii,opartąnaanaliziefilolo-
gicznejihistorycznej,ataknawartośćobjawieniaorazwy-
kładwłasnejteoriipolitycznejSpinozy,ściągnęłananiego
zajadłeatakiiprześladowaniazestronyświeckiejiduchow-
nejwładzy.Traktatbyłpisanywobroniepanującejwładzy
holenderskiej,naktórejczelestałdeWitt.Wciągukilkulat
odchwiliopublikowaniaTraktatu(1670)ukazałosiękilka-
dziesiątoficjalnychzakazówipotępieńtejksiążki,wycho-
dzącychodinstytucjikościelnychiwładzświeckichiogła-
szanychnawetwpostaciplakatów,aczęstołączących
wjednymwyrokupotępiającymdziełaSpinozyzutworami
polskichmyślicielizobozuBraciPolskich,którzywznacz-
nejliczbiedziałaliwówczaswHolandiipobanicji,utwier-
dzającejwroku1658zwycięstwokatolickiejkontrrefor-
macjiwPolsce.OskarżanoSpinozęobezbożność,bluźnier-
stwa,walkęzkościołemipaństwem,polecanoniszczyćjego
dzieławszelkimisposobami;bezskutkujednak,boTraktat
jeszczezażyciaSpinozyukazałsiękilkakrotnie,drukowany
przezwolnomyślnychdrukarzypodtytułaminajdziwacz-
niejszymi.Szczególniewzmogłysięatakinafilozofięspino-
zjańskąpoprzewrociekonserwatywnym,dokonanym
wHolandiiwroku1672,wchwilifrancuskiejinwazji.
WtychwarunkachSpinoza,któryw1675rokumiałprzy-
gotowanedodrukuswojegłównedzieło,obawiałsięjeopu-
blikowaćwprzekonaniu,żemógłbyspotkaćgolosGiorda-
noBruna.
Spinozaumarłwroku1677.Wtymżerokuprzyjaciele
opublikowalijegoOperaposthuma.Weszłodotegozbioru
m.in.owogłównedziełoEtyka,zawierającenajpełniejszy
