Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
X
Spinozaitradycjehumanizmunowożytnego
Uzasadnieniemtychtendencjijestspinozjańskametafizyka
iteoriapoznania.
Wiadomościbiograficzne
BaruchSpinoza(obecniezapoprawnąformęjegonazwi-
skauchodzi:deSpinoza)urodziłsięwroku1632wAmster-
damie–ośrodkupolitycznegoiumysłowegożyciaówcze-
snychNiderlandów;większączęśćżyciaspędziłwczasach
niezwykłegorozkwitugospodarczegoikulturalnegoHo-
landii,którawowymczasiestanowiładominującąwEuro-
piepotęgęhandlową.Spinozapochodziłześrodowiskaza-
możnychkupcówinależałdopotomkówtychŻydówsefar-
dyjskich,którzy–prześladowaniprzezKościółwPortugalii
iHiszpanii–zbiegalidoHolandii,tworząctamzwarteibo-
gateskupiska.WśródŻydów,zwłaszczabyłychMarranów,
pojawiałysięwówczaspewnedążeniareformatorskie,prą-
dyliberalizujące,atakująceciasnotęmozaizmu,atępione
przezortodoksówkierującychgminą.Najwybitniejszyzre-
formatorówżydowskichtegoczasu,UrieldaCosta,wyklę-
typrzezgminę,zostałzmuszonydozniesieniahańbiącej
iupokarzającejpokuty,poktórejpopełniłsamobójstwo
(1640).Spinozawanalogicznymwypadkuocalałtylko
dziękiswoimkontaktomześrodowiskiemnieżydowskim.
WmłodościSpinozapodkierunkiemnajwybitniejszychra-
binówtegoczasuprzeszedłwAmsterdamiesiedmioletnią
szkołężydowskąpoświęconącałkowicienauczaniuBiblii
iTalmudu.Miałsiętamcieszyćwielkimuznaniemnauczy-
cieli,którychzadziwiałniepospolitymizdolnościamiiktó-
rzykreowaligowswychnadziejachnarabinaowielkiejsła-
wie.JednakżerychłoSpinozazacząłwyzwalaćsięzwiary
