Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
wapozytywnego.Prawonietylkomoże,alepowinnobyćocenianezpunk-
tuwidzeniamoralnościidziejesiętak,nawetjeślijeststanowionewode-
rwaniuodzałożeńteologicznychczymoralnejtradycjidanejkultury.Hen-
rykJankowskiwksiążcePrawoimoralnośćwsposóbmistrzowskipokazuje,
żenawetwtakichsystemach,jakmarksizmprawomusibyćpodporządko-
wanepewnymogólnoludzkimnormommoralnymipowinnospełniaćkry-
teriumsprawiedliwościiwolności
14
.Autortenprzypomina,żetowłaśnie
odwołaniesiędopojęciaUogólnoludzkichnormmoralnych”umożliwiło
pociągnięciedoodpowiedzialnościfaszystówzazbrodnie,którepopełniali
wmajestaciepanującegowIIIRzeszyprawa.Związekprawazmoralnością
niejestwięcpostulatemanitymbardziejpobożnymżyczeniemidealistów,
leczlogicznąkoniecznością.Wrażliwośćmoralnajesttymsamymkoniecz-
nymelementempraktycznejwiedzysędziego.Czymjestwrażliwośćmo-
ralna,októrejmowa?Najogólniejujmując,jesttozdolnośćdospostrzega-
niamoralnegotławłasnychdziałańidecyzjiorazzdarzeńmającychmiej-
scewokółnasireagowaniananiewsposóbzgodnyzwymaganiaminorm
moralnych.Wrażliwośćtawymagawiedzy,którapozwalaodróżnićtoco
moralnieznacząceodtego,coznaczeniamoralnegonieposiada.Wiedzę
takązdobywamynieustanniepoprostużyjącwspołeczeństwie.Uczymy
sięmoralnychsensówodnajmłodszychlat,chłoniemyjewrazztradycją,
wktórejwyrastamy.Pierwszyminauczycielamisąnasinajbliżsi,zczasem
stająsięnimiinniludzie,nawettacy,zktóryminigdyniespotkamysiętwa-
rząwtwarz.Wiedzamoralna,jakąpowinienposiadaćsędzia,musiobej-
mowaćperspektywęwyznaczonąprzezcel,któremuzawódtensłuży.Wy-
jątkowośćceluorazzaufanieiszacunek,jakipozycjasędziegozesobąłączy,
sąniewątpliwiejednązprzyczyn,dlaktórychzawódtenniejestjedynieza-
jęciemwykonywanymwczasiegodzinpracy,leczraczejelementemtoż-
samościwykonującejgoosoby.Sędziąjestsięnasalisądowej,aletakżepoza
nią,pozostajesięnimrównieżpoprzejściuwstanspoczynku.Wchwili
złożeniaprzysięgisędziowskiejzmieniasięwpewnymsensieosobistarze-
czywistośćosóbjąskładających,odtegomomentuichobrazsamegosie-
biepowinienzostaćwzbogaconyonowyelement:sąsędziami,tymsamym
moralnaodpowiedzialnośćłączącasięztąprofesjąstajesięodpowiedzial-
nościąobejmującąrównieżsferęprywatną.Zarównosłowaprzysięgimó-
wiąceosumieniu,jakispecjalnystatuszawodu,czyniącygoraczejsłużbą
niżzajęciem,sprawiają,żeżyciezawodoweiżycieprywatnesędziegozbli-
żająsiędosiebie.Niekażdyzawódwkraczawosobowośćuprawiającejgo
osoby–inżynieremlubhandlowcemjestsiętylkowtedy,gdywykonujesię
14
H.Jankowski,Prawoimoralność,KsiążkaiWiedza,Warszawa1968.
15
